چرخ زمان همه چیز را تغییر می‌دهد؛ بعضی از انسان‌ها این تغییرها را دوست دارند و بعضی دیگر آنچه قبل از تغییر داشتند را ترجیح می‌دهند. اما همه مجبورند تغییرات را بپذیرند و از آن پیروی کنند. دنیای بیزینس و کسب‌وکار حتی نسبت به ده سال پیش هم تغییرات چشم‌گیری داشته است؛ بعضی از شغل‌ها تقریبا از بین رفته‌اند و مشاغل جدیدی به‌وجود آمده‌اند که قبلا قابل تصور نبودند. علت اصلی این تغییرات هم فراگیری اینترنت است. اینترنت به آرامی مشاغل را تغییر می‌داد، اما با همه‌گیری کووید و قرنطینه جهانی، سرعت این تغییرات هزار برابر شد. بعد از کرونا، کسب‌وکارها دیگر هیچوقت به روال سابق بازنگشتند.
هنوز یک سوال مهم برای کسانی که قصد ورود به بازار کار را دارند، مطرح می‌شود. مشاغل سنتی بهتر هستند یا مشاغل دیجیتال؟ تفاوت مشاغل سنتی و دیجیتال چیست؟ کدام دسته از مشاغل با روحیه شما سازگارتر است. در این مقاله از ایران تاپ فایو، این دو گروه از مشاغل را بررسی می‌کنیم و تفاوت‌های آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

 
منظور از مشاغل سنتی چیست؟
مشاغل سنتی همین کسب‌وکارهایی هستند که به‌خوبی با آن‌ها آشنایی داریم. این دسته از کسب‌وکارها معمولا یک مکان فیزیکی مثل مغازه، فروشگاه یا حُجره دارند. افرادی که در این مشاغل فعالیت می‌کنند، رأس ساعت خاصی در محل کارشان حاضر می‌شوند، به‌صورت مستقیم با مشتری‌ها ارتباط دارند و رأس ساعت مشخص هم کار را تعطیل می‌کنند. مشاغل سنتی بسیار متنوع هستند؛ از فروشگاه‌ها و عمده‌فروشی‌ها گرفته تا مشاغل سنتی که در زمینه ارائه خدماتی مثل تعمیرات فعالیت می‌کنند.

مشاغل دیجیتال چه شغل‌هایی هستند؟
مشاغل دیجیتال محل فیزیکی خاصی ندارند و هرجایی قابل انجام هستند. در این مشاغل، حتی ساعت انجام کار هم اهمیتی ندارد و فرد می‌تواند در هر ساعتی از شبانه‌روز کارهایی که باید را انجام دهد. تنها ابزار مورد نیاز برای این مشاغل، کامپیوتری است که به اینترنت دسترسی داشته باشد! افرادی که شغل دیجیتال دارند، معمولا به‌صورت فریلنسر کار می‌کنند؛ یعنی پروژه‌های اینترنتی می‌گیرند، کارهای آن را در مدت زمان تعیین‌شده انجام می‌دهند و برای کارفرما ارسال می‌کنند. این افراد ممکن است هیچوقت با کارفرماها ملاقات حضوری نداشته باشند.

 البته بعضی از شرکت‌ها در ایران، شغل‌های دیجیتال را به شیوه سنتی اجرا می‌کنند. یعنی یک دفتر کار راه‌اندازی کرده‌اند و از کارمندان خود می‌خواهند هرروز رأس ساعت مشخص در محل کار حاضر شوند. این روش اجرای مشاغل دیجیتال هم مزایا و معایب خاص خود را دارد.

۵ تفاوت مشاغل سنتی و دیجیتال
شاید در گذشته برای مردم رویا بود که در خانه بنشینند، کار کنند و پول در بیاورند؛ اما این رویا امروز به واقعیت تبدیل شده است. البته بسیاری از افرادی که از این روش درآمد دارند، راضی نیستند! در ادامه تفاوت‌های مشاغل سنتی و دیجیتال را بررسی می‌کنیم تا اگر به‌دنبال انتخاب شغل هستید، راحت‌تر تصمیم بگیرید.

۱. محیط کار
محیط یک شغل دیجیتال هرجایی می‌تواند باشد؛ از اتاق شخصی شما در خانه گرفته تا اتاق هتل در شهری که به آن سفر کرده‌اید! در مقابل، شغل سنتی محیط مشخصی دارد که هرروز صبح رأس ساعت مشخص باید کرکره آن بالا برود! در نگاه اول برتری مطلق با مشاغل دیجیتال است؛ زیرا هرجایی می‌توان کار کرد. اما آیا تاکنون به این فکر کرده‌اید که چه کسی دوست دارد زمان تفریح و سفر را مشغول کار باشد؟ در مشاغل سنتی شما اگر سالی یک هفته مرخصی دارید، این یک هفته را به تفریح می‌گذرانید و دغدغه‌ای بابت کار نخواهید داشت.
دومین تفاوت محیط کار سنتی و دیجیتال به ارتباطات برمی‌گردد. افرادی که آنلاین کار می‌کنند، ممکن است هیچوقت همکارها و مشتری‌هایشان را نبینند. ارتباطات آن‌ها کاملا آنلاین است و در بهترین حالت در جلسه‌های ویدیویی باهم تعامل دارند. در مقابل، افرادی که در محیط سنتی کار می‌کنند، هرروز مشتری‌ها و همکارهای خود را می‌بینند و با آن‌ها تعامل مستقیم دارند.

 
۲. سرمایه اولیه
در نگاه اول به نظر می‌رسد مشاغل سنتی به سرمایه اولیه بیشتری نسبت به مشاغل دیجیتال نیاز داشته باشند. اما کسانی که این حرف را می‌زنند، به اشتباه فریلنسر را با صاحب کسب‌وکار سنتی مقایسه می‌کنند. مقایسه درست این است که فریلنسر را با یک کارمند، و صاحب کسب‌وکار سنتی را با صاحب کسب‌وکار آنلاین مقایسه کنیم!
اگر قصد دارید به‌عنوان یک فریلنسر در دنیای دیجیتال کار کنید و خدمات خود را به دیگران بفروشید، سرمایه زیادی نمی‌خواهید. یک فریلنسر فقط به کامپیوتر، اینترنت، یک سری ابزارهای آنلاین و دوره‌های آموزشی نیاز دارد. یک کارمند در فضای سنتی هم باید زمان بگذارد و هزینه کند تا مهارتی را یاد بگیرد. بعد از آن استخدام می‌شود و دیگر به سرمایه خاصی نیاز نخواهد داشت.

اگر قصد دارید در دنیای دیجیتال کسب‌وکار خودتان را داشته باشید، به سرمایه زیادی نیاز خواهید داشت. هزینه‌های راه‌اندازی وب‌سایت، برون‌سپاری بخش‌های مختلف پروژه و هزینه‌های بازاریابی و تبلیغات بسیار زیاد است. تنها مزیت راه‌اندازی چنین کسب‌وکاری نسبت به یک کار سنتی این است که به فضای فیزیکی و تجهیزات و دستگاه‌های صنعتی نیاز ندارید! راه‌اندازی کسب‌وکار سنتی هم به سرمایه زیادی نیاز دارد؛ از تأمین مکان و محصول گرفته تا استخدام منابع انسانی و تأمین تجهیزات و دستگاه‌های مورد نیاز برای انجام کار. پس به‌صورت مطلق نمی‌توانیم بگوییم راه‌اندازی کدام دسته از کسب‌وکارها به سرمایه کم‌تری نیاز دارد.

۳. بازار هدف
تعیین بازار هدف به نوع کسب‌وکار بستگی دارد. بسیاری از شرکت‌های بزرگی که در زمینه مشاغل سنتی کار می‌کنند، محصولاتشان را در سراسر کشور عرضه می‌کنند و حتی بازار جهانی هم دارند. اما اگر در مقیاس کوچک مقایسه کنیم، کسب‌وکارهای سنتی معمولا مشتری‌های محلی دارند. به‌عنوان مثال یک تعمیرکار لوازم خانگی فقط از محله‌ مغازه خودش سفارش می‌گیرد و در بهترین حالت از سایر محله‌ها با او تماس می‌گیرند؛ خیلی کم پیش می‌آید که چنین فردی سفارش از شهر دیگر داشته باشد. 
بازار هدف مشاغل دیجیتال گسترده‌تر است. اینترنت هیچ مرزی ندارد. بسیاری از فریلنسرها پروژه‌های بین‌المللی می‌گیرند و درآمد دلاری دارند. مهارت‌های ارتباطی، پربار بودن رزومه، برندسازی شخصی و مقداری شانس می‌تواند آن‌ها را به بهترین مشتری‌ها در شهرها و کشورهای دیگر وصل کند!

۴. ساعات کاری
پیش از این درباره ساعات کاری صحبت کردیم. افراد شاغل در فضای دیجیتال می‌توانند در هر ساعت و هر روزی کار کنند. پروژه‌های دیجیتال معمولا یک ددلاین مشخص دارند و باید در زمان مقرر کامل شده باشند. آماده بودن پروژه در روز موعود، مهم‌ترین چیزی است که برای کارفرما اهمیت دارد. برای او فرقی نمی‌کند فریلنسر پروژه او را به مرور در طول یک هفته انجام داده است یا شب آخر تا صبح بیدار مانده و کار را به پایان رسانده است!

کسب‌وکارهای سنتی ساعات کاری مشخصی دارند. این کارها معمولا صبح زود شروع به کار می‌کنند و عصرها به پایان می‌رسند. البته بعضی از مشاغل هم به‌صورت شبانه‌روزی کار می‌کنند. در این صورت به کارمندها شیفت‌های مختلف می‌دهند که هر شیفت ۸ ساعت طول می‌کشد.

۵. مهارت و تخصص
در کسب‌وکارهای سنتی، افراد ابتدا به‌عنوان شاگرد در یک مغازه کار می‌کردند تا مهارت یاد بگیرند. بعد از چند سال یادگیری مهارت، به استاد تبدیل می‌شدند و می‌توانستند کسب‌وکار خودشان را راه‌اندازی کنند. متخصص شدن در یک حوزه در دنیای سنتی به زمان زیادی نیاز دارد و فرد باید پله‌های مسیر شاگردی تا استادی را یکی‌یکی طی کند.
در دنیای دیجیتال، معمولا شروع کار با دیدن یک دوره آموزشی چند ساعته همراه است. در این دوره اصول و مفاهیم کار به کارآموز آموزش داده می‌شود و او را برای ورود به بازار کار آماده می‌کند. افراد ابتدا به‌عنوان مبتدی وارد بازار کار می‌شوند و پروژه‌های کوچک می‌گیرند و حتی ممکن است با قیمت کم‌تر کار کنند. در دنیای دیجیتال هم برای افراد مبتدی و هم حرفه‌ای پروژه وجود دارد! معمولا کارفرماهایی که می‌خواهند هزینه کم‌تری برای پروژه‌هایشان بپردازند، به سراغ مبتدی‌ها می‌روند. افراد مبتدی طی هر پروژه، نکته‌ای را یاد می‌گیرند و کم‌کم ماهر می‌شوند و می‌توانند پروژه‌های بزرگ‌تر را قبول کنند. یادگیری مهارت‌های دیجیتال تاحدودی ساده‌تر از مهارت‌های فنی و تخصصی در کسب‌وکارهای سنتی است.

مرز مشترک بین مشاغل سنتی و مشاغل آنلاین
مشاغل سنتی و دیجیتال لزوما در مقابل هم قرار نمی‌گیرند. یعنی این‌گونه نیست که وقتی کسی شغل سنتی دارد، نتواند وارد شغل دیجیتال شود یا برعکس. برای اینکه بتوانید روی مرز مشترک بین دنیای دیجیتال و دنیای واقعی قدم بزنید، ایده‌های زیادی وجود دارد.

بعضی از افراد کسب‌وکار سنتی خود را وارد فضای دیجیتال می‌کنند. فروشگاه‌ها در این عرصه بسیار موفق بوده‌اند. در دوران همه‌گیری کووید، بسیاری از کسب‌وکارها فروشگاه آنلاین خود را در فضای وب، اینستاگرام یا سایر پلتفرم‌ها راه‌اندازی کردند و از این طریق موفق شدند فروش چند برابری داشته باشند. وصل کردن کسب‌وکار سنتی به فضای دیجیتال یک راه برای رشد سریع، همگام شدن با تغییرات و پیشگیری از حذف شدن از بازار رقابت است.
بعضی از افراد دو شغل دارند که یکی از آن‌ها در دسته کسب‌وکارهای سنتی قرار می‌گیرد و دیگری آنلاین است. همانطور که گفتیم، مشاغل دیجیتال انعطاف بالایی دارند و در هر ساعت از شبانه‌روز قابل انجام هستند. به‌عنوان مثال اگر شما کارمند هستید، می‌توانید بعد از پایان ساعات کاری خود به سراغ شغل دوم بروید. شغل دوم می‌تواند کارهایی مثل تولید محتوا، سئو یا مدیریت پیج‌ها و کانال‌های شبکه‌های اجتماعی باشد. این مورد نیز راهکارهای برای قدم زدن روی مرز کسب‌وکارهای سنتی و دیجیتال است.

آیا مشاغل سنتی در آینده از بین می‌روند؟
وقتی هوش مصنوعی به شکل گسترده‌ای فراگیر شد، بسیاری از افراد ترسیدند شغل خود را از دست بدهند. این ترس هنوز هم با بسیاری از انسان‌ها همراه است. واقعیت این است که تغییرات شیوه کسب‌وکارها همیشه بسیاری از مشاغل را از بین می‌برد و مشاغل جدیدی را به‌وجود می‌آورد. در انقلاب صنعتی هم بسیاری از مشاغل یدی از بین رفتند و کار آن‌ها را ماشین‌ها انجام می‌دادند. تغییراتی که تکنولوژی و هوش مصنوعی در دنیا ایجاد می‌کنند نیز از این قاعده مستثنی نیست.
تکنولوژی مشاغل کوچک و مبتنی بر واسطه‌گری را از بین می‌برد. همین الان هم فروشگاه‌های بزرگ فیزیکی و اینترنتی در شهرهای مختلف وجود دارند که تمام محصولات مورد نیاز مشتریان را به‌صورت یکجا عرضه می‌کنند. به همین دلیل مردم ترجیح می‌دهند به‌جای اینکه از چند خرده فروشی مختلف خرید کنند، همه محصولات مورد نیازشان را به‌صورت یکجا از یک فروشگاه که احتمالا محصولات را با قیمت کم‌تری عرضه می‌کند، بخرند.

مشاغلی که با دنیای واقعی سروکار دارند و شامل تخصص خاصی هستند، باقی می‌مانند. خدمات فنی مثل نصب و تعمیرات دستگاه‌ها، خدمات غذایی مانند رستوران‌ها و تولیدکننده‌های مواد غذایی و خدمات بهداشتی و درمانی از مشاغلی هستند که تکنولوژی تأثیری بر بازار آن‌ها نمی‌گذارد. البته این دسته از مشاغل هم احتمالا تغییرات بسیاری را تجربه می‌کنند و باید همگام با تغییرات بروزرسانی شوند. به‌عنوان مثال در آینده ربات‌های پزشکی به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی اضافه می‌شوند و وظیفه کارکنان بخش بهداشت و درمان تاحد زیادی تغییر می‌کند.

سخن پایانی
در این مقاله کسب‌وکارهای دیجیتال و سنتی را زیر ذره‌بین قرار دادیم و باهم مقایسه کردیم. هرکدام از آن‌ها مزیت‌ها و معایب خاص خودشان را دارند. شما باید این دو را روی کفه ترازوی خودتان قرار دهید و با معیارهایی که برایتان اهمیت دارد، آن‌ها را مقایسه کنید تا متوجه شوید برای شما کفه ترازوی کدام سمت سنگین‌تر است و کدام دسته از مشاغل را ترجیح می‌دهید. اگر تجربه‌ای درباره مقایسه دنیای سنتی و دیجیتال دارید یا شغل خود را از سنتی به دیجیتال یا برعکس تغییر داده‌اید، تجربه‌های خود را در کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.