۵ مزیت مهم عضویت ایران در سازمان بین المللی شانگهای

Admin Irantop سه‌شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۴

سازمان همکاری‌‌‌های شانگهای Shanghai Cooperation Organization – (SCO)، به عنوان یک سازمان میان دولتی برای همکاری‌‌‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی در سال 1996 میلادی توسط رهبران چندین کشور تأسیس شده است. این سازمان کار خود را ابتدا با نام شانگهای 5 شروع کرد که پایه¬گذاری آن توسط رهبران چین، قزاقستان، تاجیکستان، روسیه و قرقیزستان در کشور چین و برای ایجاد یک موازنه در برابر نفوذ ناتو و آمریکا در منطقه انجام شد.

با پیوستن ازبکستان به این سازمان، نام آن به سازمان همکاری شانگهای تغییر یافت و اکنون عضویت ایران به این سازمان، مزایای متعددی را برای کشور عزیزمان به همراه خواهد داشت. ما در این مقاله می‌خواهیم به مزایای مهم عضویت ایران در سازمان بین المللی شانگهای بپردازیم. با ما همراه باشید تا درباره کارکرد این سازمان و مزیت حضور ایران در آن به اطلاعات بیشتری دست پیدا کنید.

کارکرد سازمان همکاری شانگهای چیست؟
سازمان همکاری شانگهای در انواع حوزه‌‌ها از امنیتی گرفته تا انرژی، فرهنگی و اقتصادی فعالیت دارد. دغدغه اصلی این سازمان در آسیای میانه؛ مسائل امنیتی، جدایی طلبان، افراطی‌گری و به خصوص تروریسم است. به همین منظور قانون «ساختار منطقه‌ای ضدتروریسم» را در ژوئن سال 2004 و در شهر تاشکند پایتخت ازبکستان به تصویب رسید. فعالیت‌‌های سازمان شانگهای با گذشت زمان افزایش پیدا کرد، به طوری که در سال 2006 و بر اساس مفاد توافقنامه منطقه‌ای، اعلام شد که در طول مرز‌های کشور‌هایی که عضو این پیمان هستند، با قاچاق مواد مخدر مبارزه می‌شود. کشور‌های زیادی خواهان عضویت در این سازمان و بهره‌مندی از مزایای بسیار خوب آن هستند که یکی از آن‌ها ایران است.

زبان رسمی کاری سازمان مذکور چینی و روسی بوده و در حال حاضر 8 عضو دائمی دارد. کشور‌‌های هند، قزاقستان، چین، قرقیزستان، پاکستان، روسیه، تاجیکستان و ازبکستان به عنوان عضو دائمی و 4 کشور افغانستان، بلاروس، ایران و مغولستان نیز به عنوان عضو ناظر و 6 کشور آذربایجان، ارمنستان، کامبوج، نپال، ترکیه و سریلانکا، شرکای گفت‌وگوی آن محسوب می‌شوند. ایران در ۲۴ مارس ۲۰۰۸ درخواست عضویت کامل را به سازمان شانگهای ارائه داد و در سال 2021 جاری (جمعه، ۲۶ شهریورماه ۱۴۰۰) درخواست عضویت دائم آن مورد تأیید قرار گرفت.

حضور ایران در این سازمان در حوزه‌‌های سیاسی، امنیتی، اقتصادی، بازرگانی، پولی-بانکی، انرژی و فرهنگی، فضای بهتری را برای تعاملات بین المللی مهیا خواهد کرد. از جمله مزایای عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

5 مزیت مهم عضویت ایران در SCO
با عضویت در سازمان همکاری شانگهای، سیاست ایران آسیا محور خواهد شد. همکاری‌‌های چندجانبه ایران در چارچوب جهت‌گیری‌‌های سیاست خارجی این کشور نسبت به همسایگانش و دیگر کشورهای آسیایی، این همکاری تأثیر بسزایی را بر جا می‌گذارد. به این منظور ما به 5 مزیت این عضویت اشاره خواهیم کرد.

1. از امنیت مرز‌ها تا تبدیل شدن به یک نهادِ تمام ‌عیار
با عضویت ایران در توافقنامه شانگهای، مزایا و معایب بسیاری دامن گیر کشور عزیزمان می‌شود. یکی از پررنگ‌ترین مزایای پیوستن به این سازمان، مقابله با قاچاق مواد مخدر، مقابله با تروریسم و ایجاد امنیت جمعی است که حمایت کشور‌های آسیای میانه برای امنیت ملی ایران، می‌تواند بسیار مؤثر باشد. همچنین تبدیل شدن ایران از یک عضو ناظر به یک عضو ثابت، می‌تواند تقویت کننده روابط و سیاست خارجی ایران باشد و آن را به روابط با غرب یا مسأله هسته‌ای برجام محدود نسازد.

2. پایانِ مخالفت تاجیکستان
اختلافات میان ایران با تاجیکستان یکی از موانع عضویت در توافقنامه شانگهای بود که در سال 2017 نیز این کشور به دلایل سیاسی و امنیتی مخالفت خود برای عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای را اعلام کرد. با پیوستن ایران به این سازمان و موافقت تاجیکستان به نظر می‌رسد، روابط این دوکشور نیز به نتایج ملموسی رسیده و این اختلافات به نحوی حل شده است.

این سازمان، یکی از معدود توافقنامه‌‌های قدرتمند را در جهان داراست به نحوی که در سال 2005، درخواست عضویت ایالات متحده آمریکا را رد کرد. ایران امیدوار است با همکاری کشور‌های عضو این سازمان بتواند حمایت آن‌ها را در برابر آمریکا به دست بگیرد. سازمان همکاری‌ شانگهای، یکی از معدود نهاد‌‌های بین‌المللی است که توانمندی مقاومت در مقابل سیاست یک‌جانبه آمریکا را داراست.

3. مزایای سیاسیِ عضویت ایران در سازمان همکاری‌‌های شانگهای
پیوستن ایران به سازمان همکاری‌‌های شانگهای، فضای تحمیلی کشور‌های غربی برای منزوی کردن سیاسی ایران را تضعیف کرد. بنابراین ایران به عنوان یک کشور با پرستیژ، مهم و دارای اعتبار بین المللی به عضویت یک سازمان همکاری‌های منطقه‌ای درآمد. دولت آقای ابراهیم رئیسی این همکاری را به زعم یک غنیمت برای ورود ایران به سازوکار‌های بین المللی و توسعه نفوذ در حوزه پیرامونی و بین‌المللی به شمار می‌آورد و با این شانس سعی می‌کند خود را با واقعیت‌‌‌های جدید انتقالِ کریدور‌های قدرت از غرب به شرق، هماهنگ سازد. همچنین این عضویت سبب افزایش همکاری ایران با کشورهای قدرتمندی مانند چین، روسیه، هند و پاکستان می‌شود.

4. مزایای امنیتی عضویت ایران در سازمان همکاری‎های شانگهای
بدون شک یکی از بزرگترین دلایل ایجاد سازمان شانگهای، مسائل امنیتی کشور‌های عضو این توافقنامه بود. با اوج‌گیری فعالیت طالبان در همسایگی ایران و گسترش روزافزون تحرکات گرو‎های تروریستی در منطقه، عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، این کشور را به جامعه اطلاعاتی-امنیتی اعضای این توافقنامه وصل کرده و باعث افزایش امنیت ایران می‌شود. این عضویت، همکاری‎های امنیتی ایران با کشورهای عضو سازمان مذکور را به صورت دو جانبه افزایش داده و فضای امنیتی کشور‌ها را ارتقاء می‌بخشد.

5. مزایای اقتصادی عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای
عضویت ایران در سازمان همکاری‎های شانگهای دروازه¬ای برای ورود به بازارهای میلیاردی کشورهای عضو آن است. بررسی‌ها حاکی بر آن است که کشورهای عضو دارای بازار 3 میلیارد دلاری هستند.

این مسئله باعث افزایش صادرات محصولات و کالا‌های ایرانی به کشور‌های عضو سازمان مذکور یا دیگر کشورها می‌شود. همچنین ایران می‌تواند از ظرفیت‎های مالی، فناوری و صنعتی کشورهای عضو این توافقنامه با محدودیت کمتری نسبت به قبل برخوردار شده و از آن برای بهبود شرایط کشور استفاده کند. این عضویت تهران را به بازیگری مؤثر در مسیر کریدورهای مهم اقتصادی کشورهای عضو این سازمان مبدل سازد. به این ترتیب تهران با هدف کاهش فشار‌های غرب و گسترش رفاه اقتصادی، به نحو مؤثرتری می‎تواند دستور کارهای اقتصادی خود را به سر انجام برساند.

جمع بندی
عضویت ایران در سازمان همکاری‎های شانگهای دارای مزایای اقتصادی، امنیتی و سیاسی بسیاری است که با تحقق تعهدات دوجانبه از سوی ایران و دیگر کشورهای عضو سازمان مذکور حاصل خواهد شد. باید دید عضویت دائم ایران در این سازمان، تا چه اندازه می‌تواند روابط و شرایط ایران با کشورهای غربی و منطقه‌ای را تحت تأثیر قرار دهد و با افزایش امنیت کشور شرایط رفاه اقتصادی و سیاسی بهتری را برای این کشور به ارمغان آورد. همچنین همکاری میان کشور‌های عضو می‌تواند منجر به انتقال تکنولوژی بین شرکا شده و از جهت تجاری، اقتصادی و سرمایه گذاری برای همه کشور‌ها مزایای بی‌شمار دوجانبه‌ای را فراهم سازد.