نسل Z که پرچمدار جمعیت جوانان کشور ایران است اغلب به دسته افرادی گفته میشود که از سال 1997 تا 2010 متولد شده‌اند. احتمالا اصطلاح gen z به چشم شما آشنا باشد، چرا که این روزها درباره مسائل، مشکلات و تفاوت‌های این نسل با نسل‌های پیشن سخنان بسیاری چه در شبکه‌های اجتماعی، چه در روزنامه‌ها و سایت‌ها در میان است.
اما ما امروز اینجا نیستیم که این نسل خلاق را قضاوت کنیم یا درباره‌شان تفسیر داشته باشیم، اینجاییم که با هم بررسی کنیم چرا این نسل نمی‌توانند مانند والدین‌شان، حتی با زور قسط و قرض و وام هم منزلی در شهرهای بزرگ تهیه کنند و ایده داشتن یک چهارچوب ساده زندگی شامل آپارتمانی متوسط، ماشینی نه چندان گران و یک درآمد ماهیانه با ثبات، برای اغلب افراد متعلق به نسل زد، آرزویی دور و دراز است. با ما همراه باشید.

بررسی دلایل چالش‌های خرید خانه برای نسل z

• مشکلات اقتصادی مثل بی ثباتی (ناشی از تورم)

تورم در چند دهه اخیر به یک معضل پایدار در ایران تبدیل شده است، به‌طوری که اگر مراکز رسمی آمار را بررسی کنید با میانگین عدد 40درصد مواجه خواهید شد. این شرایط اقتصادی تاثیر قابل‌توجهی بر بازار مسکن گذاشته و منجر به افزایش سرسام‌آور قیمت املاک شده است. در نتیجه، خرید خانه برای افراد جوان‌تر جامعه بسیار دشوارتر کرده است، خصوصا اگر این جوانان پشتوانه مالی از سمت خانواده نداشته باشند. علاوه بر این، نرخ‌ تورم بالا، هزینه مواد ساختمانی مثل سیمان و تیرآهن و … را نیز افزایش داده وهمین امر سبب شده، خلنه‌های نوساز، قیمتی سرسام‌آور داشته باشند.

بی‌ثباتی اقتصادی کشور، یکی از نتایج تحریم‌های بین‌المللی و کاهش ارزش ریال است. بنابراین خیلی دور از انتظار نیست که قدرت خرید کاهش پیدا کند و صف‌های طولانی برای خرید ارزهایی مثل دلار و یورو تشکیل شود، در نظر داشته باشید همین امر به تنهایی افرایش سبب تورم میشد!
درنتیجه سرعت تورم از سرعت پس انداز کردن جوانان جلوتر می‌زند و لذا رویای مالکیت خانه را برای نسل جوان یا همان نسل زد، دور از دسترس می‌کند.

• سرعت افزایش قیمت املاک، از سرعت پس‌انداز جوانان بالاتر است!

افزایش سریع قیمت املاک در سراسر ایران، به ویژه در شهرهای بزرگی مانند تهران، یکی دیگر از چالش‌های اساسی برای نسل Z است. در دهه گذشته، قیمت املاک به دلیل ترکیبی از عوامل مثل تقاضای بالا به علت افرایش جمعیت، عرضه محدود مسکن و پروژه‌های کلاه بردارانه، به شدت افزایش یافته است. 
برای بسیاری از جوانان ایرانی، هزینه خرید خانه در مناطق شهری دلخواه به طور غیر قابل باوری بالا است.

به عنوان مثال، در تهران، قیمت متوسط هر متر مربع به شدت افزایش یافته است و خرید یک آپارتمان کوچک برای یک زوج تازه ازدواج کرده تقریباً غیرممکن شده است. شاید باورش سخت باشد، اما احتمال پیدا کردن آپارتمانی با قیمت زیر ۲ میلیارد تومان، بسیار پایین است! این افزایش قیمت‌ها محدود به شهر تهران نیست؛ شهرهای دیگری مانند مشهد، اصفهان و شیراز نیز با افزایش قابل توجهی در ارزش املاک مواجه بوده‌اند. 
اختلاف فاحش مابین درآمد و قیمت املاک، بسیاری از اعضای نسل Z را مجبور می‌کند تا به گزینه‌هایی مانند اجاره منزل یا ادامه زندگی با والدین فکر کنند. قطعا این وضعیت می‌تواند باعث تأخیر در رسیدن به مراحل مهم زندگی مانند ازدواج و تشکیل خانواده شود. اگر کمی به اطرافیان خود دقت کنیم، می‌بینیم تعداد کمی از آنها به تازگی مزدوج شده‌اند. قطعا مشکلات مسکن یکی از دلایل اصلی این امر است.

• رکود در بازار کار و عدم تناسب درآمد و هزینه‌ها 

یکی دیگر از موانع مهم برای نسل Z در ایران مسئله دستمزدهای پایین و بی‌ثباتی در اشتغال است. بازار کار ایران بسیار رقابتی است و تعداد زیادی از جوانان تحصیل‌کرده برای تعداد محدودی از مشاغل با درآمد مناسب رقابت می‌کنند. حتی کسانی که موفق به یافتن کار می‌شوند، اغلب متوجه می‌شوند که درآمدشان برای پوشش هزینه‌های بالای زندگی کافی نیست، چه برسد به پس‌انداز برای خرید خانه!

علاوه بر این، مشکل اشتغال کاذب مثل رانندگی در اسنپ و تپسی نیز نیز یک مسئله رایج است، جایی که جوانان تحصیل‌کرده در مشاغلی کار می‌کنند که از مهارت‌های آن‌ها به طور کامل استفاده نمی‌شود یا دستمزد کافی ندارند. این واقعیت اقتصادی باعث می‌شود که نسل Z برای جمع‌آوری پس انداز لازم برای خرید املاک با چالش مواجه شود.نبود امنیت شغلی و تهدید دائمی بیکار شدن نیز مشکل را پیچیده‌تر می‌کند. چرا که طبیعتا جوانان بدون درآمد ثابت، تمایلی به تعهدات مالی بلندمدت مانند وام مسکن ندارند.

• سیاست‌های دولتیِ بی تاثیر!

از ایتدای دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، طرح ساخت مسکن مهر استارت خورد که کافیست سفری به اطراف پایتخت داشته باشید، تا با تعداد زیادی برج نیمه‌کاره که نتیجه همین تصمیم هستند، مواجه شوید. متاسفانه مسکن مهر از استحکام لازم و کافی برخوردار نیست و اغلب در مناطقی ساخته شده که از بافت شهری پایتخت، فاصله بسیاری دارد، لذا گرچه این سیاست در راستای خانه‌دار شدن جوانان، پایه گذاری شده، اما چندان موفق نبوده است.
امید داریم با به بلوغ رسیدن این طرح، شاهد رفع نقایص باشیم و این طرح، آنطور که باید شاید، در اختیار نسل زد قرار بگیرد.

تأثیر این رویای دور از دسترس بر بر نسل Z

مشکلاتی که نسل Z در خرید خانه با آن‌ها مواجه است، پیامدهای گسترده‌تری برای جامعه ایرانی دارد. عدم توانایی در خرید ملک می‌تواند منجر به احساس نارضایتی و ناامیدی در میان جوانان شود. همانطور که امروزه شاهد هستیم، این امر سبب سرخوردگی بسیاری از اطرافیانمان شده است!
مالکیت خانه به‌طور معمول به عنوان نشانه‌ای از انباشت ثروت و امنیت مالی شناخته می‌شود، با درنظر گرفتن تمامی مواردی که پیش روی نسل Z برای خرید خانه است، تصور داشتن خانه، تنها رویایی دور از دسترس، به نظر می‌آید.

برای حل این معضل چه راه‌حل‌هایی باید اندیشید؟

برای مقابله با این چالش‌ها، قطعا نیاز به مداخلات دولت و برنامه‌های حمایتی احساس می‌شود. جامعه نیازمند رواج سیاست‌هایی است که مسکن مقرون به‌صرفه را ترویج می‌دهند و ورود خریداران جوان به بازار را آسان‌تر می‌کنند. این امر بدون حل مشکلات تحریم‌های بین المللی علیه ایران و افزایش ثبات منطقه ممکن نمی‌شود، چرا که تنها در این صورت ارزش ریال حفظ شده و نگرانی افزایش قیمت ارزهایی مثل دلار و یورو کاهش می‌یابد.
همچنین نباید اهمیت ایجاد یک محیط کاری پویا را دست کم گرفت. محیطی که در آن، جوانان تحصیل کرده ایرانی بتوانند کاری مرتبط با رشته تحصیلی خود داشته باشند و امنیت شغلی حداقلی را تجربه کنند. این موارد در کنار افزایش تسهیلات و امکانات برای زوج‌های جوان و تازه ازدواج کرده، از جمله حمایت‌هایی است که دولت می‌تواند انجام دهد تا رویای دور از دسترس خرید خانه کمی نزدیک‌تر شود!

جمع‌بندی آنچه گفتیم 

نسل Z در ایران با چالش‌های زیادی برای مالکیت خانه مواجه است، که تنها بخشی از این معضلات را در مقاله امروز ایران تاپ فایو پوشش دادیم. البته باید در نظر داشت که علیرغم وجود تمامی این مشکلات، ما همواره به آینده روشن‌تر امیدواریم و این نسل همچنان بسیار جوان است و می‌تواند با تلاش آینده درخوری بسازد. بنابراین می‌توان به روزهای روشن‌تری برای آنها معتقد بود...

ممنونیم که تا انتها با ایران تاپ فایو همراه بودید. شما چه پیشنهادی برای کاهش معضلات مسکن دارید؟ خوشحال می‌شویم خواننده نظرات شما در بخش کامنت‌ها باشیم.