از گذشتۀهای بسیار قدیم واکسن به عنوان یکی از بزرگترین نجاتدهنده جان انسان، مورد استفاده قرار می گرفته است. باشیوع ویروس کرونا از شهر ووهان چین، نیاز به انجام واکسیناسیون نه تنها در ایران، بلکه در سطح جامعه جهانی حس میشود. به همین دلیل انواع مختلف این دارو در جهان تولید شده که تنها تعداد محدودی از آنها مجوز استفاده در کشور ایران را دارند. واکسن های داخلی و خارجی دارای مزایا و معایب مخصوص به خود هستند. اگر میخواهید با 5 واکسن موجود در ایران آشنا شوید، تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
واکسنهای کرونا چگونه عمل میکنند؟
یکی از سؤالات مردم این است که داروهای ضدکرونا چگونه عمل میکنند؟ در واقع برخی واکسنهای کرونا با تقلید از عوامل عفونی، ویروس، باکتری یا میکروارگانیسمهای بیماریزای دیگر عمل میکنند. این داروها یک نوعِ ضعیفشده از ویروس یا عوامل عفونی هستتند که بدن با نگهداری آن در حافظه، سیستم ایمنی را با عوامل بیماریزا آشنا کرده و پیش از اینکه ویروس کرونا بدن را بیمار کند، سیستم ایمنی آن را تشخیص داده و به مقابله میپردازد.
برخی دیگر که به واکسنهای پیامآور آرانای (RNA) یا امآرانای (mRNA)، معروف هستند، بهجای آنکه یک عامل (مادهای که باعث میشود بدن شما آنتیبادی تولید کند)، را معرفی کنند؛ یک کد ژنتیک برای بدن تولید کرده تا سیستم ایمنی بدن تولید آنتیژن را انجام دهد. تکنولوژی ساخت این نوع واکسنها بسیار قوی بوده و ویروس زندهای که با سیستم دیانای بدن تداخل داشته باشد را در بر ندارند.
بهترین واکسن کرونا کدام است؟
کلیۀ واکسنهای مورد تأیید سازمان جهانی بهداشت برای مقابله با کووید 19 مؤثر بوده و هرچقدر سریعتر از آنها استفاده شود، نتیجه بهتری را در بر خواهند داشت.
همه چیز درباره 5 واکسنِ کرونای موجود در ایران
انواع مختلفی از واکسنهای مورد تأیید وزارت بهداشت در ایران مورد استفاده قرار می گیرند که هر کدام تأثیر، مزایا و معایب خاص خود را دارند. در ادامه مشخصات 5 واکسنِ موجود در ایران را بررسی خواهیم کرد.
1. واکسن سینوفارم چین
شیوع ویروس کووید 19 از کشور چین بود که بعد از مدتی، چینیها با معرفی واکسن سینوفارم ادعا کردند، توانستهاند با ویروس کرونا مقابله کرده و آن را تحت کنترل خود درآورند. این ادعایِ چینیها با کاهش میزان شیوع و مرگ و میر در آن کشور قوت گرفته و گویا خبری از ویروس خطرناک کرونا در چین نیست. این واکسن یک ویروس غیرفعال بوده که در دو نوبت با فاصله زمانی 28 روز و برای افراد 18 تا 60 سال تزریق میشود.
این دارو در برابر ویروس کووید، 79 درصد است. از جمله عوارضی که پس از تزریق سینوفارم ممکن است بروز کنند، میتوان به درد محل تزریق، تب موقت، سردرد، احساس ضعف، قرمزی، درد عضلانی، درد مفاصل، خوابآلودگی، گیجی و ... اشاره کرد. در صورت بروز عوامل خفیف بهتر است از استامینوفن و آنتی هیستامین استفاده کرده و در صورت بروز علائم شدید لازم است به دکتر مراجعه کنید و یا به مرکزی که واکسن تزریق کردید اطلاع دهید.
2. واکسن کوواکسین هندوستان
شرکت هندیِ بهارات بیوتک «Bharat Biotech» واکسن کوواکسین را با 81 درصد ایمنی در برابر ویروس کرونا اولیه و 62.5 درصد ایمنی در برابر کرونا دلتا ارائه کرده که با تأیید وزارت بهداشت، در ایران نیز قابل استفاده است. این واکسن یک ویروس غیرفعال یا همان ضعیفشده کرونا بوده که برای افراد 18 تا 55 سال با فاصله زمانی 28 روز تزریق میشود. افراد مبتلا به بیماریهای حاد مانند کرونا یا مادران باردار و شیرده و افراد زیر 18 سال نباید واکسن تزریق کنند. شایعترین عارضه واکسن کوواکسین، درد محل تزریق و سردرد بوده که با مصرف داروهایی مانند استامینوفن و آنتی هیستامین قابل رفع است.
3. واکسن آسترازنکا کره جنوبی
واکسن آسترازنکا جزء نوع آرانای بوده که از یک آدنوویروس شامپانزه دستکاری شده بهصورت ژنتیکی به نام ChAdOx1 ساخته شده و عامل سرماخوردگی این حیوان است. واکسن آسترازنکا در دمای 2 تا 8 درجه نگهداری میشود و فاصله تزریق آن بین 3 تا 12 هفته است. میزان اثربخشی این واکسن 79 درصد بوده که در مقابل ویروس کرونا دلتا این میزان به 63 درصد رسیده است.
افرادی که با تزریق دوز اول دچار عوارض شدید شدهاند، از تزریق دوز دوم واکسن منع میشوند. تزریق آسترازنکا برای افرادی که تب بالای 38 درجه دارند ممنوع است. از جمله عوارض بعد از تزریق این دارو میتوان به درد و گرمی محل تزریق، تب و لرز شدید، سردرد، احساس خستگی، تهوع، درد مفاصل و عضلات و ... اشاره کرد. درصورت بروز هرگونه عوارض استفاده از داروهایی مانند استامینوفن و آنتی هیستامین بلامانع است.
4. واکسن اسپوتنیک وی روسی
واکسن اسپوتینک ویِ ساخت کشور روسیه یک ویروس غیر فعال بوده که در دو نوبت (ویال نوبت اول آبی و ویال نوبت دوم قرمز) و به فاصله زمانی 21 روز تزریق میشود. اثربخشی این واکسن برای ویروس کرونا اولیه 91.6 درصد و برای ویروس کووید دلتا 83 درصد است. تزریق دوز دوم واکسن برای افرادی که سابقه واکنشهای حساسیتیِ شدید دارند یا کسانی که با تزریق دوز اول دچار هرگونه عارضه شدید شدهاند، ممنوع است. قیمت این واکسن 10 دلار بوده که 30 هزار دوز آن به ایران ارسال شده است. از جمله عوارض آن میتوان به حالت شبه آنفولانزای خفیف (تب و لرز، دردهای عضلانی و مفصلی، گلودرد، سردرد، آبریزش بینی)، تهوع، بیاشتهایی و ... اشاره کرد.
5. واکسن برکت ایرانی
واکسن کو برکت ساخت گروه صنعتیِ ایرانیِ شفا فارمد است. به گفته مدیر اجرایی مطالعات بالینی واکسن برکت، میزان اثربخشی این داروی ضد ویروس کرونا بالای 90 درصد (93 درصد) است. فناوری تولید این واکسن برمبنای ویروس غیرفعال بوده و بر اساس گفتههای سخنگوی وزارت بهداشت، تا 13 مرداد 1400 شرکت برکت تنها یک میلیون و ٨۵٠ هزار دُز واکسن برکت را به وزارت بهداشت تحویل داده است. تجهیزات ساخت واکسن برکت از کشور چین وارد شده، اما دانش ساخت آن با متخصصان ایرانی است. براساس توضیحات ارائه شدهِ از سوی رئیس گروه دارویی برکت، تزریق واکسن برکت ۹۳٫۸ درصد آنتیبادی نوترالیزان که پادتن اختصاصی کروناست را در افراد بالا میبرد.
جمع بندی
شیوع بیماری کرونا نیاز به استفاده از واکسنهای قوی برای پیشگیری از ابتلا به ویروس مهلک کووید را روز به روز دو چندان میکند. میان انواع واکسنهای تولید شده در جهان، درحال حاضر تنها 5 نوع واکسن در ایران مورد استفاده قرار میگیرند که به اختصار سعی کردیم آنها را معرفی کرده و مزایا و معایب آنها را شرح دهیم. خوشحال میشویم تجربیات خود برای استفاده از واکسنها را با ما به اشتراک بگذارید. شما کدام واکسن را استفاده کردهاید و چه نتیجهای برایتان حاصل شده است؟ نظرات خود را با ما درمیان بگذارید.