۵ نکاتی در مورد ازدواج و مهریه که هر مرد ایرانی باید بداند

Admin Irantop پنج‌شنبه ۲۹ شهریور ۱۴۰۳

ازدواج را می‌توان یکی از مهم‌ترین تصمیمات زندگی به‌شمار آورد که علاوه بر شرایط ویژه‌ای که برای خارج شدن از مجردی و ورود به زندگی مشترک به‌‌وجود می‌آورد، شامل یک سری الزامات تحمیل شده بر مردان نیز است. این الزامات را می‌توان در پرداخت مهریه، نفقه و ... دسته‌بندی کرد.

اگرچه بسیاری افراد با جمله « مهریه را کی داده و کی گرفته» رقم‌‌های نجومی و موارد عجیب و غریب مشخص می‌کنند، اما بدون اطلاع از شرایط پرداختِ متحمل مسئولیتِ سنگینی می‌شوند. لازم به ذکر است قوانین پرداخت مهریه طی سال‌‌های اخیر تغییر و تحول بسیاری پیدا کرده است. ما در این مقاله قصد داریم ضمن معرفی شرایط مهریه، فلسفه مهریه را به صورت کامل معرفی کنیم و جدیدترین قوانین مرتبط با پرداخت آن را شرح دهیم. هر مردی باید از مسئولیت‌‌هایی که بر روی دوش او در طول زندگی قرار می‌گیرد اطلاع پیدا کند. بنابراین برای آشنایی بیشتر با مبحث مهریه با ما همراه باشید.
مهریه چیست؟
مهریه (در لغت به معنای کابین، فرض یا صداق) مالی است که برطبقِ ضوابط قانون و شرع هنگام عقد نکاح به مبلغ توافق شده میان مرد و زن به مالکیت زن در می‌آید و هر زمان که درخواست کند، شوهر ملزم به پرداخت آن است. مطابق با فرهنگ جامعه، برخی افراد گمان می‌کنند، میزان زیاد مهریه نشان‌دهنده ارزش بالای زن است، که این یک تفکر کاملاً اشتباه می‌باشد.

این فرهنگ اشتباه می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری به زندگی مشترک وارد کند، به صورتی که برخی افراد از مهریه به عنوان یک اَهرم فشار استفاده می‌کنند. مطابق با ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی، زن مالکیت کاملی بر مهر داشته و می‌تواند هر نوع تصرفی را در آن انجام دهد. به این ترتیب، آقایان باید هنگام تعیین میزان مهریه از قوانین آن اطلاع پیدا کنند، درغیر این صورت شرایط نابسامانی را می‌تواند برای آن‌ها به وجود آورد.
در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی‌گیرد؟
اینکه زن مالک مهر است و هر زمان بخواهد آن را مطالبه کند، منعی بر آن وجود ندارد. برخی افراد تصور می‌کنند با انجام برخی موارد، شوهر از پرداخت مهریه منع می‌شود. از جمله این مسائل می‌توان به رابطه نامشروع زن، نشوز یا عدم تمکین یا .. اشاره کرد که تصور اشتباهی است و این موارد منعی برای دریافت مهر ندارد. اما مطابق با ماده 1089 قانون مدنی، اگر ازدواج (دائم یا موقت)، به دلایلی باطل بوده و نزدیکی بین زن و شوهر صورت نگرفته باشد، زن حق مطالبه مهریه ندارد. برای دوشیزه باکره و در مرحله طلاق نیز نصف مهریه توافق شده، پرداخت می‌شود.
انواع مهریه
در مهریه انواع مختلف دسته‌بندی وجود دارد، که در معروف‌ترین آن، مهریه به 4 دسته زیر تقسیم می‌شود:

مهر السنه: منظور مهریه حضرت زهرا (س) است که 50 درهم بوده و حضرت محمد (ص) آن را برای همه دختران و زنان تعیین می‌کرد.
مهر المسمی: مهریه‌ای است که هنگام انعقاد نکاح نام برده می‌شود و همان چیزی است که بین زن و مرد توافق شده است.

مهر المثل: طرفین می‌توانند هنگام عقد نکاح، مهر را تعیین نکرده و پس از آن اقدام به تعیین مهریه نمایند.
مهر المتعه: اگر مهریه تعیین نشود و پیش از نزدیکی مرد بخواهد زن را طلاق دهد، مبلغی باید به عنوان مهر براساس توان مالی مرد تعیین شده و به زن پرداخت شود.

آنچه مردان در مورد ازدواج و مهریه باید بدانند
5 نکته مهمی که مردان پیش از تعیین مهریه باید بدانند به شرح زیر است:

1. مهریه عندالمطالبه و مهریه عندالاستطاعه
به لحاظ عرفی و بر اساس چگونگی پرداخت و مطالبه، مهریه را می‌توان به دو نوع عندالمطالبه و عندالاستطاعه تقسیم‌بندی کرد. منظور از عندالمطالبه این است که به محض انعقاد عقد نکاح، زن مالکیت کامل به مهریه پیدا کرده و می‌تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه کند. توجه داشته باشید شرایط مختلفی را می‌توان برای پرداخت مهر تعیین کرد. برای مثال تعیین نسیه یا نقد بودن، پرداخت پول یا سکه و هر توافق دیگر که میان زن و شوهر انجام می‌شود.

عندالاستطاعه نیز نوع دیگری است که برای پرداخت مهریه ابتدا شرایط مالی مرد در نظر گرفته می‌شود و در صورتی که مرد از استطاعت مالی (توان مالی) برای پرداخت برخوردار باشد، این عمل انجام می‌شود. در واقع اگر زن تنها در صورتی که بتواند ثابت کند مرد از توان کافی برای پرداخت مهر برخوردار است، می‌تواند آن را دریافت کند.

2. تعیین اعضای بدن به عنوان مهریه
برای تعیین اعضای بدن یا از این قبیل موارد که ارزش اقتصادی ندارند، در قانون مدنی ماده‌ای تعیین نشده است. در واقع یکی از شرایط دریافت مهریه، قابلیت خرید و فروش و داشتن ارزش اقتصادی آن است. قرار دادن اعضای بدن شوهر به عنوان مهریه، غیرقانونی بوده و در صورت تعیین چنین مهری از سوی خانوم، قاضی باید معادل آن را برای پرداخت تعیین می‌کند.

همچنین مهریه‌‌های عجیب و غریب مانند یک کیلو بال مگس، پوست پیاز یا غیره ارزش قانونی نداشته و ضمانت اجرا نخواهند داشت. اما زن می‌تواند معادل پولی آن‌ها را دریافت نماید.

3. حق حبس برای مهریه
حق حبس به این معنی است که در زمان عقد، زن اجازه هم‌خواب شدن مرد با او را نمی‌دهد و از انجام هرگونه وظایفی که در قبال مرد دارد امتناع کرده و حسن معاشرت با او را نمی‌پذیرد. به این ترتیب و براساس شرایط پیش آماده، قاضی به دلایلی می‌تواند شرایط عدم زندگی مشترک در یک خانه یا معاشرت و هم خوابگی را در قالب عدم تمکین و نشوز به شمار نیاورد و در صورت مطالبه مهریه از سوی زن، مرد ملزم به پرداخت آن خواهد بود.

4. مهریه در وطى به شبهه
وطى به شبهه عبارت از آمیزشى است بین زن و مرد که به خیال وجود زوجیت انجام می‌شود، در حالی که رابطه زوجیتی بین آن‌ها وجود ندارد. این مورد می‌تواند ناشی از جهل نسبت به موضوع باشد، به طوری که یک آقا با زنی ازدواج و نزدیکی نماید که بعداً مشخص شود، خواهر رضایی او بوده است. به این ترتیب مهریه براساس مطلع بودن زن یا مرد از شرایط مورد نظر تعیین می‌شود.

5. پرداخت مهریه تا سقف 110 سکه
در فصل ازدواج مطابق با ماده 22 قانون حمایت از خانواده‌‌ها، سقف پرداخت مهریه اگر بیش از 110 سکه باشد، پرداخت آن به توان مالی مرد بستگی دارد. به این ترتیب و بر طبق این قانون، میزان مهریه متعارف 110 سكه بهار آزادی است که مرد ملزم به پرداخت آن است. در صورتی که سقف مهریه رد شود، دادگاه تمکن مالی مرد را بررسی کرده و بر این اساس تصمیم به زندانی یا آزادی مرد می‌گیرد. با این حال کلیه افرادی که تمكن مالی پرداخت 110 سكه را نداشته باشند، به زندان می‌روند.

جمع‌بندی

مهریه یکی از مهم‌ترین ملاک‌‌های ازدواج در ایران است که می‌تواند مقدمات ازدواج موفق یا ناموفق را فرآهم کند. مهم‌ترین مواردی که مردان ایرانی باید به آن توجه داشته باشند، قوانین پیرامون این الزام شرعی و قانونی است. ما در این مقاله سعی کردیم، مهم‌ترین نکات که هر مرد ایرانی باید درباره مهریه بداند را مورد بررسی قرار دهیم.