تئاتر یکی از هنرهای هفتگانه است که برای اولین بار در یونان باستان روی کار آمد. یونانیان باستان از تئاتر برای بیان و انتقال پیامها استفاده میکردند. از آن زمان تا به امروز، نمایشنامههای مختلفی نوشته شده تا نویسنده بتواند آنچه را که در ذهن خود به آن میاندیشد را به مخاطب منتقل کند. تئاتر هنر صحنه است و از آن جهت نسبت به سینما برتری دارد که در تئاتر بازیگر به صورت رو در رو با بیننده خود ارتباط برقرار میکند و بدون هیچ واسطهای، بازیگر میتواند پیام نمایش را در قالب کلمات و احساسات به مخاطب منتقل کند. اما چون نمایش معمولا فقط در یک شهر و یک مقطع زمانی خاص اجرا میشود، عده بسیاری از مردم موفق به دیدن نمایشها نمیشوند. به همین خاطر، بعضی از نمایشها ضبط شده و تحت عنوان فیلم تئاتر به مخاطبان عرضه میشوند. اگر شما هم به هنر تئاتر علاقه دارید اما فرصتی برای رفتن به سالنهای تئاتر را ندارید، نگران نباشید چون در این مقاله، پنج تئاتر برتر که فیلم تئاتر آنها هم موجود است، را به شما معرفی خواهیم کرد.
1. نمایش جنایت و مکافات
اولین نمایشی که میخواهیم به شما معرفی کنیم، نمایش جنایت و مکافات به کارگردانی ایمان افشاریان است که در سال ۱۳۹۴ فیلم آن به نمایش درآمد. داستان این تئاتر از رمان جنایت و مکافات نوشته فیودور داستایوفسکی گرفته شده است که در آن رویدادها، شخصیتها و مفاهیم از زاویه دید راسکولنیکوف بیان میشوند. مهدی پاکدل در این نمایش در نقش شخصیت «راسکولنیکوف» ظاهر شده است. از دیگر بازیگران این تئاتر میتوان به مجید آقاکریمی، محمد پویا، زهرا سعیدی، سوده شرحی، الهام شکیب، عطا عمرانی، لادن کامیاب و سپهر گودرزی اشاره کرد. از نقاط قوت و جالب توجه آن باید گفت که این نمایش در سی و چهارمین جشنواره بینالمللی فجر توانست در شش بخش نامزد شود و علاوه بر این توانست عنوان بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر زن و بهترین طراحی گریم را نیز برای خود کسب کند.

2. نمایش دکلره
تئاتر بعدی که فیلم آن نیز برای علاقه مندان به تئاتر موجود است، دکلره نام دارد. فیلم دکلره به کارگردانی و نویسندگی مهدی کوشکی در سال ۱۳۹۱ منتشر شد. «دکلره» یکی از نمایشهای برگزیده فستیوال مونولیو در سال ۱۳۹۱ بوده و مهدی کوشکی، لیلی رشیدی، آوا شریفی و صحرا فتحی در آن ایفای نقش کرده¬اند. طبق امتیازهایی که مردم به این فیلم تئاتر دادهاند، دکلره را میتوان یکی از چهار اثر شاخص «مهدی کوشکی» و «لیلی رشیدی» به شمار آورد. نمایش دکلره یک مستند اجتماعی با محوریت یک پرونده جنایی در ژانر ترس و وحشت است که احساسات تماشاگران را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد.

3. نمایش ای وای های
تئاتر بعدی که فیلم آن نیز موجود است «ای وای های» نام دارد. این فیلم تئاتر که در واقع یک تئاتر عروسکی میباشد، در سال ۱۳۹۲ منتشر شد. نمایش عروسکی «ای وای های» داستان زندگی یک پسر خیاط را روایت میکند که به دختر پادشاه علاقهمند شده اما دختر پادشاه طلسم شده است. پسر بی وقفه در تلاش است تا راز این طلسم را پیدا کند و در این مسیر با اتفاقات جالبی رو به رو میشود. سبک نمایشی این اثر تناسب زیادی با مفهوم قصههای کهن و جادویی دارد. تئاتر ای وای های به نویسندگی و کارگردانی «ستاره امینیان» به اجرا در آمده و از نقشآفرینان این تئاتر میتوان نوشین غفاری، محسن هادی، فاطمه پورهاشمی، سپهر حقشناس، بابک برآبادی، الهام قادری، زهرا رضایی، مهرداد مصطفوی و نعیما کرمی نام برد. این نمایش به شیوه سایه اجرا شده به این صورتکه سایههای رنگی در کنار موسیقی، فضایی وهمی و خیالانگیز را برای تماشاگر خلق کرده است. تئاتر ای وای های در دهمین دوره جشنواره تئاتر عروسکی دانشجویان توانست جایزه بهترین نویسندگی، طراحی و کارگردانی را از آن خود کند.

4. نمایش دیوار چهارم
دیوار چهارم نام تئاتر بعدی است که برداشتی آزاد از نمایش انگلستان اثر «تیم کراوچ» میباشد. دیوار چهارم توسط امیررضا کوهستانی کارگردانی شده و فیلم این تئاتر در سال ۱۳۹۱ برای مخاطبان عرضه شد. دیوار چهارم در تئوری تئاتر، دیواری فرضی است که این دیوار میان بازیگران و تماشاگران کشیده شده و زمانی این دیوار شکسته میشود که فاصله بین تماشاگران و بازیگران از میان برود. در واقع دیوار وقتی میشکند که تماشاگران نیز وارد جریان بازی شوند. داستان دیوار چهارم، داستان یک زوج آلمانی – ایرانی است. مرد آلمانیتبار نمایشگاه دار است و زن ایرانی در انتظار قلبی است که احتمالاً از ایران برسد. رامبد جوان و نگار جواهریان بازیگرانی هستند که داستان این زوج را به روی صحنه بردهاند. در تمام طول نمایش، بازیگران بازی را در کنار تماشاچیان در فضایی کاملاً رئال و بدون دکور پیش میبرند و تماشاگران تا پایان نمایش همراه بازیگران مسیر بازی را طی میکنند.

5. نمایش باغ آلبالو
باغ آلبالو تئاتر دیگری است که فیلم تئاتر آن نیز ساخته شده است. این تئاتر یک نمایش کمدی است که توسط آنتوان چخوف نوشته شده و حسن معجونی آن را کارگردانی کرده است. داستان باغ آلبالو در مورد مادام رانوسکایا میباشد که بعد از پنج سال دوری از وطن به خانه و باغ پدری خود بازمیگردد. طی داستان مادام متوجه میشود که باغ آلبالویشان قرار است بهخاطر بدهی بانکی به حراج گذاشته شود. در نمایش باغ آلبالو بازیگرانی همچون لیلی رشیدی، هما روستا، کاظم سیاحی، مهدی کوشکی، رضا بهبودی، بهآفرید غفاریان، اشکان جنابی، سعید چنگیزیان، سارا افشار، هوتن شکیبا و داریوش موفق هنرنمایی کردهاند. تئاتر کمدی باغ آلبالو در اوایل سال ۱۳۹۲ روی صحنه رفت و پس از آن فیلم این تئاتر در اختیار علاقهمندان قرار گرفت.

سخن آخر درمورد تئاترهای ایرانی
تئاتر در ایران پیشینهای بسیار طولانی دارد و گواه این ادعا نمایشهای تعزیه است. تئاتر، هنر صحنه است و دیدن آن روی صحنه، معنا پیدا میکند. اما به دلیل اینکه خیلی از افراد با وجود مشغلههای کاری نمیتوانند در سالن نمایش حضور پیدا کنند، بسیاری از کارگردانها، تئاترهای خود را به صورت فیلم در اختیار علاقهمندان قرار میدهند که در این مقاله به 5 تئاتر برتر ایرانی که فیلم تئاتر آنها موجود است، اشاره کردیم.