۵ رسم خرافاتی ازدواج ایرانیان


Admin Irantop سه‌شنبه ۱۲ فروردین ۱۴۰۴

هر جامعه ای مجموعه آداب و رسوم و فرهنگ خاص خود را دارد که همیشه بخشی از آن با خرافات آمیخته است. این خرافات در آداب و مراسم ازدواج نمود بیشتری دارد. از نگاه جامعه شناختی، آداب و رسوم ازدواج بخشی از لایه های فرهنگی هر جامعه است. از آنجا که خاستگاه و ریشه این مراسم در باورهای اعتقادی جامعه شکل می گیرد، طبیعی است در این مراسم شاهد رفتاری باشیم که ریشه در احساس و عواطف انسان ها دارد. در ایران نیز در کنار تنوع مراسم ازدواج، مجموعه ای از اعتقادات و رفتارهای خرافی دیده می شود که البته امروزه با بالارفتن سطح دانش اجتماعی تا حدودی این اعتقادات رنگ باخته یا از بین رفته اند. این رفتارها با وجود اینکه در برخی از قومیت ها و جوامع اجتماعی هنوز هم مورد حمایت افراد هستند، اما در میان اغلب مردم رفتاری غیرعقلانی، فاقد منطق و استدلال است. به عنوان مثال در تهران قدیم دختران با رد شدن از کمان پنبه زنی، تکاندن سفره عقد بر سر خود، برداشتن از حنای سر عروس، سبزه گره زدن، خوردن نقل عروسی و... سعی در بازکردن بخت خود برای ازدواج داشته اند. همچنین برداشتن یک وسیله از منزل داماد در شب عروسی که به منزله مسلط شدن عروس بر داماد است، از جمله این اعمال خرافی است. در مقاله ی زیر به بررسی پنج مورد از آداب و رسوم مربوط به ازدواج که از گذشته های دور وجود داشته اند، خواهیم پرداخت.

 

۱. گردو شکستن
یکی از رسم هایی که در گذشته در یزد مرسوم بوده و امروزه هم تا حدودی مرسوم است رسم گردو شکستن است که در ظهر جمعه هر هفته انجام می شود. دختران دم بخت یک کیسه گردو یا بادام و یک عدد قفل را که بسته اند، همراه پیرزنی برمی داشتند و به طرف مسجد جامع راه می افتادند. وقتی به نزدیکی مسجد می رسیدند، مقداری قند، نبات یا شیرینی را به عنوان هدیه و کام شیرینی به خادم مسجد می دادند و خادم در ورودی مسجد را برای آنها باز می کرد تا بتوانند مراسم گردو شکستن را انجام دهند. اصل این رسم این گونه است که دختران با بالارفتن از مناره مسجد در هر پله ای که بالا می رفتند، یک عدد گردو یا بادام زیر پا می گذاشتند و می شکستند تا به بالای مناره می رسیدند و اگر گردو یا بادام زیاد می آمد، آن را به فال نیک می گرفتند. این رسم هنوز هم وجود دارد و در پله های مسجد جامع یزد، پوسته های گردو و بادام دیده می شود.

۲. نارنج زنی و بیرون کردن دختران
یکی از مراسم ازدواج در استان گیلان «نارنج زنی» است. به این صورت که هنگام ازدواج، داماد نقل و سکه بر سر عروس می پاشد، بعد نارنج یا پرتقالی به طرف او می اندازد. آنگاه عروس و داماد دور چاه می گردند. عروس سکه ای به نشانه خوشبختی در چاه می اندازد و پس از آن درخت توتی در خانه کاشته خواهد شد. همچنین دختران دم بخت را غروب چهارشنبه سوری با جارو می زنند و از خانه بیرون می اندازند به این امید که تا سال بعد ازدواج کنند. البته این رسم در استان های دیگر نظیر مازندران هم وجود دارد.
3. سبزه گره زدن
سبزه گره زدن تا به امروز نیز در سراسر کشور انجام می گیرد. گره زدن سبزه در روز سیزدهم فروردین از جمله رسومی است که اغلب دختران دم بخت به آن پایبندند. قاعده آن به این شکل است که دختران در این روز دو ساقه سبز را به شکل هفت به هم گره می زنند و نیت می کنند. می گویند در هنگام گره زدن اگر گره باز یا پاره شود حاجت شان روا نمی شود. البته فلسفه این کار به ایران باستان بر میگردد و در کتاب اوستا فردی به نام کیومرث نخستین انسان و نخستین پادشاه نامیده شده است. این فرد دارای یک دختر و پسر با نام های مشیه و مشیانه بوده که بنا بر گفته های حمزه اصفهانی در کتاب سنی ملوک الارض و انبیا، در روز سیزدهمین فروردین با یکدیگر ازدواج کرده اند. این ازدواج به عنوان نخستین ازدواج بشریت شناخته شده است؛ اما علامت این وصال و ازدواج در تاریخ، دو شاخه گره زده شده به هم بوده است.  ازاین‌رو برای بازگشایی بخت و ازدواج، امروزه دختران و پسران جوان به همین نشانه، گیاهان و سبزه ها را گره می زنند.
4. فالگوش ایستادن
 فالگوش ایستادن در چهارشنبه سوری نیز نزد زنان شیرازی مرسوم است و زنی که بخواهد فالگوش بایستد چادر سر کرده، نیت می کند و در گوشه ای در کوچه می ایستد و بر اساس گفته عابران تفأل می زند. اگر گفته را مطابق میلش دید، به این معنی است که به مراد خودش خواهید رسید.
۵. پخت آش  
در شیراز رسم است دخترهای بخت بسته به محل معروفی به نام «خانه سید ابوتراب» که در داخل شهر در کوچه «شیشه گرها» واقع شده است می روند و زیر درخت کهنسالی که در آن خانه وجود دارد حلوا می پزند. آنها حلوا را بین فقرا تقسیم می کنند و از صاحب آن خانه یعنی سید ابوتراب که گویا سید بزرگواری بوده و ۶۰۰ سال قبل می زیسته و صاحب کرامت بوده حاجت می خواهند. از جمله مراسم دیگری که شیرازی ها دارند، پخت آشی به نام «آش ابودردا» است. بعضی معتقدند مواد اولیه این آش باید حتماً از راه گدایی تأمین شود. این آش را هم به خاطر درمان بیماری و هم به خاطر بخت گشایی می پزند. در شب چهارشنبه سوری در شیراز رسم است، دختران دم بخت ابریشم هفت رنگ به کمر بسته و صبح روز چهارشنبه کودک نابالغی را وامی دارند که ابریشم را باز کند به این نیت که گره از بختشان باز شود.
سخن پایانی
در این مقاله به پنج مورد از آداب و رسوم خرافاتی ازدواج در ایران از قدیم تا به امروز پرداختیم. هر چند که این آداب و رسوم محدود به موارد ذکر شده نیستند و در گوشه و کنار ایران آداب مختلفی در مورد ازدواج و سنتهای آن وجود دارند.
قطعا نظرات شما در نوشتن مقالات بعدی به ما کمک خواهد کرد، پس با ما همراه باشید.


شما هم عضو خبرنامه ما شوید

،با ثبت ایمیل خود در خبرنامه ایران تاپ فایو از آخرین مطالب، به محض انتشار مطلع شوید

برای گپ زدن با کاربران، ثبت نام کنید یا وارد حساب خود شوید


ایران تاپ فایو را در رسانه های اجتماعی !دنبال کنید

مطالب ما را در رسانه های اجتماعی نیز می توانید !دنبال کنید