بعضی از خیابانهای ایران، ساخته شدهاند تا محلی برای شکل گیری خاطره ها باشند. خیابانهایی که با قدم زدن در آنها، حسهای نابی را تجربه میکنید. نوجوانها از ته دل میخندند. نوازندههای کنار خیابان، ساز میزنند. پیرمردهای بازنشسته که کنار هم نشستهاند، باهم از ایام گذشته یاد میکنند و خلاصه که این خیابانها، داستانهای زیادی برای گفتن دارد. در این مقاله به سراغ پنج تا از زیباترین خیابانهای ایران میرویم و آنها را بررسی میکنیم.
۱. خیابان ولیعصر تهران
این خیابان در سال ۱۳۰۰ به دستور رضاشاه ساخته شد و در ابتدا با نام خیابان یا جاده پهلوی شناخته میشد. هدف رضاشاه از ساخت این خیابان، اتصال محدوده غرب تهران به شمیرانات بود. خیابان پهلوی، چند سال بعد به صورت کامل سنگفرش شد. نام این خیابان، بعد از انقلاب ۵۷ به خیابان ولیعصر تغییر کرد. امروز خیابان ولیعصر یکی از مهمترین، قدیمیترین و خاطرهانگیزترین خیابانهای تهران است.
مهندس کریم ساعی، اولین کسی بود که گودالی برای کاشت چنارهای بینظیر ولیعصر زیبا حفر کرد و البته بنیانگذار پارک ساعی تهران هم بود. در سال ۱۳۱۸، در دو طرف خیابان پهلوی، نهرهایی پر از آب روان ایجاد کردند و دو طرف خیابان را چنار کاشتند. بعد از چند سال، جاده پهلوی به چنارستانی تبدیل شد که در تابستان، سایه درختان هوا را چند درجه خنکتر میکرد. در آن زمان تعداد چنارها حدود ۱۸ هزار اصله برآورد شد. البته چنارها در سالهای اخیر حال و روز خوشی ندارند؛ بسیاری از آنها به دلیل بیآبی خشک شدهاند و تعدادی را هم بریدهاند. سرنوشت تلخ چنارهای ولیعصر، تعداد آنها را به ۸ هزار اصله رسانده است. خوشبختانه توجه مردم و دوستداران محیط زیست به چنارها جلب شده و اکنون، بهتر از دهههای قبلی از آنها نگهداری میشود.
۲. خیابان سپه قزوین
مورخان میگویند این خیابان، اولین خیابانی بود که در ایران ساخته شد و قدمت آن به دوره شاه طهماسب صفوی برمیگردد. وقتی درباره عالی قاپو و چهل ستون حرف میزنیم، اکثر افراد به اصفهان فکر میکنند، اما در قزوین هم کاخ چهل ستون و سردر عالی قاپو وجود دارد که در خیابان سپه واقع شده است.
شاه طهماسب صفوی در سن ۱۶ سالگی برای مقابله با ازبکها به هرات لشکرکشی کرد و در این سفر، با ساختار و طراحی خیابانها آشنا شد. در آن زمان، قزوین، پایتخت سلسله صفوی بود. بنابراین شاه طهماسب بعد از بیرون راندن ازبکها از خاک ایران، به قزوین بازگشت و اولین خیابان ایران را تأسیس کرد.
در دو طرف خیابان سپه در دوره صفوی، درختکاری شده بود و درختها بر خیابان سایه میانداختند. اما امروز تعداد درختها بسیار محدود شده است و بیشتر جاذبههای تاریخی این مسیر به چشم میآیند. رضاشاه پهلوی این خیابان را سنگفرش کرد و با ورود راهآهن به قزوین، این خیابان تا راه آهن امتداد یافت. در حال حاضر خیابان سپه روی نقشه با نام «شهدا» شناخته میشود، اما اکثر مردم قزوین همچنان آن را با نام سپه میشناسند.
۳. چهار باغ عباسی اصفهان
صفویها بعد از قزوین، پایتخت خود را به اصفهان انتقال دادند و چهارباغ عباسی هم خیابانی است که با الهام از خیابان سپه قزوین ساخته شده است. این خیابان، بخاطر درختهای استوار آن جلوه بسیار زیبایی دارد. البته چهارباغ اصفهان هم بخاطر بیتوجهیهای شاهان قاجار، تخریب شد و آنچه امروز میبینیم، نسخهای بازسازی شده از شکوه چیزی است که در دوران صفوی وجود داشته است.
چهارباغ اصفهان سه خیابان مجزاست که با نامهای چهارباغ پایین، چهارباغ بالا و چهارباغ عباسی شناخته میشود. در حال حاضر چهارباغ عباسی به گذرگاه عابرین پیاده و دوچرخه تبدیل شده، اما چهارباغهای بالا و پایین، هنوز هم محل عبور ماشینها هستند. چهارباغ عباسی از میدان انقلاب (سی و سه پل) تا میدان امام حسین اصفهان امتداد دارد. در دو طرف خیابان هم مغازههای مختلفی از انواع کافه و رستوران و اغذیه گرفته تا مغازههای فروش کتاب و لباس و سوغات اصفهان وجود دارند.
۴. بلوار طاق بستان کرمانشاه
بلوار طاق بستان کرمانشاه در سال ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۱، با طول ۳.۵ کیلومتر ساخته شد. البته ساخت این بلوار از دهه ۱۳۳۰ آغاز شد و تا قبل از ۱۳۴۸ مسیری باریک برای دسترسی به آثار باستانی طاق بستان کرمانشاه بود. این بلوار در حال حاضر مسیری برای پیادهروی است و در عین حال بخاطر ساختمانهای تجاری و اداری که در دو طرف آن احداث شده، به عنوان یکی از مهمترین خیابانهای کرمانشاه شناخته میشود. درختکاریهای بلوار و آبنمایی که در میانه آن قرار دارد، جذابیت بلوار طاق بستان را دوچندان کرده است.
این بلوار بعد از آغاز جنگ ایران و عراق، تغییر نام پیدا کرد و اکنون روی نقشه با خیابان شهید شیرودی شناخته میشود. اما مردم محلی هنوز هم آن را با نام بلوار طاق بستان میشناسند.
۵. خیابان شانزِلیزه رشت
برای قدم زدن در شانزلیزه نیازی نیست هزینه زیادی صرف کنید و به پاریس بروید. ما خودمان هم چنین خیابانی در رشت زیبا داریم. خیابان شانزلیزه رشت که بعد از انقلاب، خیابان علمالهدی نام گرفت، یکی از زیباترین خیابانهای ایران است.
تصور کنید در فصل بهار، هوا کمی ابری است، باران نمنم میبارد و شما در کنار عزیزانتان در شانزلیزه قدم میزنید. در گوشه و کنار خیابان، زوجهای عاشقی را میبینید که دست در دست یکدیگر راه میروند. نوازندههای خیابان، سکوت را برهم میزنند و موسیقیهای شاد مینوازند و مردم هم در تکاپو و تجارت هستند. اگر خوششانس باشید، در میدان شهرداری رشت هم یک تئاتر خیابانی به راه میافتد و میتوانید از تماشای آن لذت ببرید. اگر کمی جلوتر بروید، از خیابان شانزلیزه، به بازار رشت میرسید؛ یکی از پرانرژیترین و زیباترین بازارهای ایران که در آن هرچیزی که فکرش را میکنید، برای خرید پیدا میشود!
در گوشه و کنار این خیابان، مجسمههایی به شکل مردمان شمال ساخته شده است و هرکدام از آنها به کاری مشغولند! مرد عکاس، عکاسی میکند. خانم روستایی، روی زمین نشسته و کدو حلوایی میفروشد و مادری خسته از وزن فرزندی که روش دوشش بسته، عرق جبین میتکاند. با تماشای این مجسمهها متوجه میشوید که مردمان شمال تا چه اندازه میتوانند ساده، بامحبت و صمیمی باشند.
کلام آخر؛ همه شهرهای ایران یک خیابان باصفا دارند
هرکدام از شهرهای ایران، حداقل یک خیابان باصفا و خاطرهانگیز دارند. آنچه در این مقاله نام بردیم، گلچین زیباترین خیابانهای ایران بود. خیابانهای دیدنی، معمولا در نزدیکی جاذبههای گردشگری شهر قرار دارند و بسیاری از آنها برای عبور عابران پیاده مناسبسازی شدهاند. اطراف این خیابانها نیز انواع مغازهها و اغذیهفروشیها وجود دارد و حتی بعضی از آنها، به نوبه خود، نوعی استریت فود هستند! خلاصه آنکه به هر شهری سفر کردید، سراغ خیابانهای دیدنی آن را از اهالی بگیرید. خیابانهای دیدنی ایران، معمولا شبهای بهار و تابستان جذابتر از همیشه هستند و شوق زندگی و جوانی در آنها جریان دارد!