هنر مجسمه سازی ابزاری برای بیان ایده ها، احساسات و مفاهیم پیچیده است. مجسمه ها می توانند احساسات بی شماری از قبیل هیبت، تفکر، شادی یا درون نگری را از طریق فرم، بافت و نمادگرایی برانگیزانند. مجسمه سازان از تسلط خود در فرم، ترکیب بندی و بافت استفاده می کنند تا خلاقیت های خود را با روایتشان آغشته کنند و بینندگان را به تعامل با آثار هنری در سطح فکری و احساسی دعوت کنند. تأثیر مجسمه سازی فراتر از استودیوی هنرمند و دیوارهای گالری ها است. مجسمه های عمومی، که در فضاهای بیرونی یا مکانهای عمومی قرار می گیرند، این قدرت را دارند که فضاهای عمومی را تغییر داده و غنی سازی کنند. این مجسمه ها مفاهیم عمیقی را در محیط جامعه ما شکل می دهند و به غنی سازی فرهنگی جامعه کمک می کنند.
هنر مجسمه سازی در ایران قدمتی چند هزار ساله دارد و با تمدن های کهنی چون جیرفت، ایلام و شوش گره خورده است. انواع سردیس ها و تندیس های سنگی، گلی و فلزی از زنان، الهگان، خدایان و موجودات و جانوران افسانه ای (ابوالهول، گیریفین و …) نشان دهنده هنر ایرانیان در سپیده دمان تاریخ و در حوزه پیکره سازی و خلق اشکال سه بعدی بوده است. کشف پیکره های متعدد و متنوع از زنان، اهمیت نقش زن در فرهنگ و هنر ایرانی را متذکر می شود. در این مقاله از ایران تاپ فایو قصد داریم تا مشهورترین مجسمه سازان ایرانی و آثارشان را به شما معرفی نماییم، پس با ما همراه باشید تا با هم به دنیای پر از احساس و پیچیدگی این هنر قدم بگذاریم.

1. ابوالحسن صدیقی
ابوالحسن صدیقی مجسمه ساز و نقاش شهیر ایرانی به سال 1276 شمسی در تهران متولد شد. ابوالحسن دوران دبستان را در مدرسه ی اقدسیه ی تهران سپری کرد و همین طور که سال های ابتدایی را به آخر می رساند و دستش به قلم روان شده بود هرجا کاغذ باطله و مقوا و تخته حتی در و دیوار سفیدی می یافت از نقش و نگار و خطوط و اشکال خالی نمی گذاشت. با خمیر نان آدمک می ساخت و از گل باغچه پیکر حیوانات می پرداخت. پس از پایان دوره ی ابتدایی وارد مدرسه ی آلیانس شد. رفته رفته شوق او به ترسیم و تصویر از اشتغال به سایر دورس مدرسه افزون می شد با این همه درس را تا پایان با موفقیت پشت سر گذراند. به دلیل شوق فراوانش به طراحی با مشورت خانواده اش راهی مدرسه استاد کمال الملک شد او همچون راه گم کرده ای بود که به منزل مقصود رسیده باشد.
ابوالحسن خان بعد از اینکه به هنر نقاشی تسلط یافت دست به گل و سنگ برد. در منزل مجسمه های کوچک می ساخت و گاهی آنها را نزد استاد می برد. مجسمه ی مقبره ی فردوسی و سیاه نِی زن در شمار اولین مجسمه هایی است که ابوالحسن در دوران استادی خلق کرد. در سال 1307 هجری شمسی صدیقی به پیشنهاد و حمایت کمال الملک به جهت تکمیل تحصیلات عازم پاریس شد. آنجا به مدت چهارسال در مدرسه ی صنایع مستظرفه و در آتلیه ی استاد آنژالیر به تکمیل حجاری پرداخت. از نمونه کارهایی که در این دوران ساخت می توان به مجسمه کوچک امیرکبیر و رستم و سهراب با گل پخته اشاره کرد. 
2. علی اکبر صنعتی
علی اکبر صنعتی در سال 1295 کرمان متولد شد، او نقاش و مجسمه ساز ایرانی است که اغلب آثارش در موزه های ایران نگهداری می شود و موزه ای نیز به نام این هنرمند ساخته شده است. علی اکبر صنعتی که از همان دوران نوجوانی به تحصیل در رشته های نقاشی و مجسمه سازی علاقه داشت، از کرمان به تهران رفت و در مدرسه صنایع مستظرفه مشغول به تحصیل شد. او نزد اساتیدی همچون ابوالحسن صدیقی مجسمه سازی را یاد گرفت و از همان زمان شروع به خلق اثر کرد. او در سال ۱۳۱۹ از مدرسه صنایع مستظرفه مدرک گرفت و در همان سال به كرمان می آمد و به منظو ادای دین به پرورشگاهی كه در آن بزرگ شده بود، تعدادی از كودكان یتیم پرورشگاه را انتخاب کرد و به آن ها تعلیم نقاشی داد. بعدها بسیاری از آثار او در همان پرورشگاه جمع آوری و برای بازدید عموم به نمایش گذاشته شدند. از مشهورترین کارهای او «فرشته عدالت» در ورودی کاخ دادگستری تهران است.
اولین حضور صنعتی در حراج ها به سال 1396 (جولای 2017) به هفتمین دوره از حراج تهران بازمی گردد که اثر او با قیمت 40 میلیون تومان، معادل 10 هزار دلار چکش خورد. علی اکبر صنعتی پیش از آن که به صورت حرفه ای وارد عرصه مجسمه سازی شود، توجه بیشتری به نقاشی داشت. به باور برخی از کارشناسان، تغییر سبک تکنیکی او از رنگ روغن به آبرنگ در آن دوره تاریخی تحولی جدید در عرصه هنر نقاشی ایران محسوب می شد. از تابلوهای آبرنگ او می توان «به آقا سید حسن»، «به شوق پرواز»، «یک جهان رنگ و نقش» و «زندگی با آبرنگ» اشاره کرد. از سوی دیگر نیز صنعتی از نخستین مجسمه سازان و نقاشان واقع گرای دوره معاصر محسوب می شود که طی چند دهه فعالیت هنری بیش از ۲۰۰۰ تابلوی رنگ روغن، آبرنگ، موزاییک از سنگ و حدود ۴۰۰ مجسمه خلق کرده است.
3. توکل اسماعیلی
توکل اسماعیلی مشهور به «مش اسماعیل» متولد 1302 قزوین از هنرمندان مطرح مجسمه ساز ایران، کار خود را از سال ۱۳۴۲ در دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران شروع و با حمایت، راهنمایی اساتید و در رأس همه پرویز تناولی و مسئولین وقت کشور به موفقیت های جهانی دست یافت. وی که از جمله هنرمندان خود آموخته ایران است، در آثارش از مضامین عامیانه، اسطوره های آشنای ایرانی و کاراکترهای روزمره در زندگی اجتماعی اطرافش الهام گرفته است. آثار او از سادگی و روانی خاصی برخوردار است که از قالب های متعارف موجود در هنر مجسمه سازی پیروی نمی کند. علاقه و پشتکار وی تؤام با استمرار شگفت انگیز وی طی سالیان متمادی موجب گردید که آثارش در کلکسیون های شخصی، گالری های معتبر ایران و سایر کشورهای جهان به نمایش در آید.
بسیاری از آثار مش اسماعیل در مکان های عمومی در معرض دید عموم قرار دارد؛ از جمله مجسمه فلزی رستم و دیو سفید در استادیوم آزادی تهران، درخت مقدس در پارک ملت تهران، مجسمه های فلزی بز در پارک جمشیدیه و دانشکده هنرهای زیبا و….
پرویز تناولی در ستایش از این هنرمند می گوید: “در دنیا هنرمندانی وجود دارند که بدون تحصیلات و تربیت آکادمیک و با استفاده از هوش و ذوق خود به سوی هنر می آیند و کارهای عامیانه انجام می دهند، کارهایی که خیلی زود جای خود را در میان مردم پیدا می کنند. مش اسماعیل، تنها نمونه از این دست هنرمندان در مجسمه سازی ایران است.”
4. هوشنگ سیحون
هوشنگ سیحون  معمار، طراح، نقاش و مجسمه ساز در سال 1299 در تهران متولد شد. او ملقب به پدر معماری مدرن ایران است. سیحون در خانواده ای اهل هنر رشد یافت، پدر بزرگش میرزاعبدالله فراهانی از پیشگامان موسیقی سنتی ایران به شمار می آید. سیحون از رشته ی معماری از دانشگاه تهران فارغ التحصیل شد و به دعوت آندره گدار، رئیس وقت اداره باستان شناسی ایران، برای ادامه تحصیل راهی پاریس شد. او مدرک دکترای خود را در 25 سالگی از دانش سرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس، بوزار، دریافت کرد و به ایران بازگشت. او به ساختن بنای یادبود برای مشاهیر ایران پرداخت. آرامگاه خیام، فردوسی، نادرشاه افشار، کمال الملک و ابوعلی سینا از جمله آثار اوست.
سیحون علاوه بر معماری، به تدریس در دانشگاه تهران پرداخت و شش سال رئیس دانشکده ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود. او در این مدت سه رشته ی موسیقی، تأتر و شهرسازی را راه اندازی کرد. او همزمان به طراحی و نقاشی نیز می پرداخت. او نمایشگاه های بسیاری در داخل و خارج از ایران برگزار کرده است. نمایشگاه طرح های نمدی ماهی ها در سال 1356نمایشگاهی از مجموعه ای از آثار نمدی اوست.

5. سیمین اکرامی
سیمین اکرامی ، پیکره ساز برجسته ایرانی در سال 1327 در شهر تهران متولد شد. او پس از پایان تحصیلات متوسطه راهی امریکا شد و در فاصله سال های 1348 تا 1351 در دانشگاه ایالتی مورگان در بالتیمور-مریلند آمریکا به تحصیل مجسمه سازی پرداخت. سپس به ایران بازگشت و تحصیلات خود را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران ادامه داد. اکرامی از سال 1366 کار مجسمه‌‌سازی را به طور حرفه‌‎ای آغاز کرد و تا کنون با مواد گوناگونی مانند چوب، گچ، سنگ، فلز و غیره کار کرده است. این هنرمند علاقه خاصی به ساخت مجسمه‌هایی بر اساس نقشه‌های قدیمی جغرافی‌دانان و ریاضی‌دانان ایرانی دارد و در این‌باره گفته است: "زمانی بانک صنعت و معدن از من خواست که پرتره "خوارزمی" را برایشان بسازم و از آنجا که هیچ عکس و تصویری از این دانشمند موجود نیست، برای یافتن تصاویری فرضی از او به کتابخانه ملی مراجعه کردم. در جست‌ و جوهایم نقشه‌ها و طرح ‌هایی از جغرافی دانان ایرانی را پیدا کردم که فرم‌ها و طراحی‌های آن‌ها در این نقشه‌ها من را مجذوب خود کرد و برای ساختن مجسمه ‌هایی بر اساس این نقشه‌ها ترغیب شدم که مجسمه "خلیج فارس" بر اساس نقشه ابو اسحاق استخری در عسلویه را بر همین اساس ساختم". وی در نمایشگاه‌های گروهی و انفرادی زیادی در داخل و خارج از کشور حضور داشته است. اکرامی نخستین‌بار آثار خود را در نمایشگاهی گروهی در دفتر فرهنگی سفارت فرانسه در تهران به نمایش درآورد. سال 1380 کارنمایی انفرادی از آثارش را در استودیو شخصی ‌اش برگزار کرد. سال 1381، آثار او در نمایشگاهی گروهی در برمن آلمان نمایش داده شد. 

اکرامی با مواد مختلفی همچون گچ، چوب، فلز و سنگ نقش‌برجسته و مجسمه می ‌سازد. او به سفارش نهادهای دولتی آثاری را برای نصب در فضاهای عمومی پدید آورده است. از آن جمله می‌توان به آرم سازمان نوسازی شهر تهران در سال 1370 و خلیج فارس در عسلویه در سال 1378 اشاره کرد. همچنین مجسمه‌ی زمین در پارک گفتگو، چهار مجسمه‌ی سنگی از او در پارک جمشیدیه تهران و هفت پرنده‌ی سنگی در باغ خانه‌ی هنرمندان از آثار شهری اکرامی هستند.
سخن پایانی:
مجسمه سازی یکی از قدیمی ترین و مهم ترین شاخه های هنرهای تجسمی و از پویاترین هنرها است و مجسمه ساز (پیکر تراش) در طول تاریخ معمولا از اعتبار زیادی برخوردار بوده است. شاید تمدن امروز بشر بیشتر به هنرمندان مجسمه ساز مدیون است به دلیل آنکه آثار به جا مانده از گل،چوب،سنگ و فلز به علت دیر پایی و استقامتی که در برابر عوامل مخرب طبیعی از قبیل رطوبت،سرما،گرما و ... از خود نشان می دهند. هنر مجسمه سازی در ایران مانند سایر هنرها تاریخی پرفراز و نشیب داشته است و در میان هنرمندان معاصر ما کم نیستند هنرمندان مجسمه سازی که آثارشان به بخشی از فرهنگ و هنر امروز ایران زمین بدل شده اند. در این مقاله از ایران تاپ فایو برخی از این مجسمه سازان ایرانی و آثارشان را به شما معرفی کردیم.
سپاسگزاریم که تا پایان این مقاله همراه ما بودید، دعوت می‌کنیم تا با دنبال کردن ایران تاپ فایو در شبکه‌های اجتماعی از جمله اینستاگرام و تلگرام، از خواندن آخرین مطالب ما بهره مند شوید و اطلاعات خود را در رابطه با مواردی از جمله لایف استایل، ورزش، گردشگری، آشپزی و… افزایش دهید.