شیوع کووید و قرنطینه ناشی از آن، خاطره‌ی ناخوشایند سال‌های اخیر است. شاید تنها مزیت تجربه کووید این باشد که ما یاد گرفتیم بیشتر از خودمان مراقبت کنیم و هشدارهای بهداشتی و سلامتی را جدی بگیریم. در سال‌های اخیر ویروس‌های مختلفی در جهان شایع شده‌اند، اما خوشبختانه مردم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی توانسته‌اند از شیوع آن‌ها پیشگیری کنند. یکی از جدیدترین ویروس‌هایی که در معرض همه‌گیری است، آبله میمونی (Monkeypox) نام دارد. منشأ این ویروس از کشورهای آفریقایی است و در خاورمیانه هم مواردی از ابتلای آن گزارش شده است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) درباره این ویروس هشدار داده است و رعایت پروتکل‌های مراقبتی را به خصوص به مردم مناطق خاورمیانه و آفریقا توصیه می‌کند. در این مقاله از ایران تاپ ۵ آنچه باید درباره ویروس آبله میمونی بدانید را بررسی می‌کنیم. با رعایت آنچه در این مقاله توضیح می‌دهیم، از این ویروس در امان خواهید ماند.

۱. ویروس آبله میمونی چیست؟
ویروس آبله میمونی برای اولین بار در سال ۱۹۵۸ در میان میمون‌هایی که برای تحقیق در مراکز علمی نگهداری می‌شدند، شناسایی شد. البته منشأ این ویروس هنوز ناشناخته است. دانشمندان فعلا جونده‌هایی مانند سنجاب و میمون‌های آفریقایی را به‌عنوان منبع اصلی انتقال این بیماری به انسان می‌شناسند. این بیماری تا سال ۲۰۲۲ شیوع چندانی نداشت و سالانه تعداد محدودی از انسان‌ها به آن مبتلا می‌شدند، اما اولین شیوع آن در سال ۲۰۲۲ در کشورهای اروپایی و آفریقایی اتفاق افتاد و باعث حساسیت سازمان بهداشت جهانی شد.
ویروس آبله میمونی دو نوع مختلف دارد:

• نوع اول که با نام کلاد یک (Clade I) شناخته می‌شود، نشانه‌های شدیدتری دارد و باعث مرگ ۱۰ درصد از مبتلایان می‌شود. این بیماری شایع نشد و همان موارد نادر قبل از سال ۲۰۲۲ را درگیر می‌کرد. آبله میمونی نوع اول از آفریقای مرکزی شروع شد.
• نوع دوم که با نوع کلاد دو (Clade II) شناخته می‌شود، شیوع بیشتری دارد، اما کشنده نیست. آمار نشان می‌دهد ۹۹ درصد از مبتلایان به این ویروس بهبود پیدا کرده‌اند. شیوع این ویروس از آفریقای غربی شروع شد. 

تشخیص این بیماری ساده نیست، زیرا علائم مشابه با سایر بیماری‌ها مثل آبله مرغان، سرخک و عفونت‌های مقاربتی دارد. روش اصلی تشخیص این بیماری، آزمایش گرفتن از افراد مشکوک است. این آزمایش معمولا از عوارض پوستی آبله میمونی گرفته می‌شود تا ویروس به‌صورت دقیق قابل تشخیص باشد.

علائم آبله میمونی
علائم این بیماری معمولا تا یک هفته بعد از ابتلا شروع می‌شوند و از ۲ تا ۴ هفته بعد بیمار را درگیر می‌کنند. البته بعضی از بیماران تا ۲۱ روز بعد از ابتلا نشانه‌ای نداشته‌اند و بعد از آن علائم را بروز داده‌اند. مهم‌ترین علائم آبله میمونی عبارتند از:

• کهیر و تاول‌های پوستی که خارش یا سوزش دارند
• تب
• گلودرد
• سردرد
• دردهای عضلانی به‌خصوص در ناحیه کمر
• تورم غدد لنفاوی
• انرژی پایین و بی‌حالی

افراد مختلف این بیماری را با علائم گوناگونی تجربه می‌کنند، اما در اکثر بیماران ابتدا با تب و گلودرد و سردرد شروع می‌شود. کم‌کم تاول‌های پوستی ظاهر می‌شوند که دردناک هستند و نواحی مختلف بدن مانند صورت، دست‌ها و پاها را درگیر می‌کنند. حتی در بعضی از افراد ناحیه تناسلی نیز پر از تاول می‌شود و دفع و ادرار را برای آن‌ها سخت می‌کند. 
این بیماری برای افرادی که قوای جسمانی خوبی دارند، چندان خطرناک نیست؛ اما برای افراد ضعیف عوارض جبران‌ناپذیری مثل عفونت قرنیه و از دست دادن بینایی،‌ ذات‌الریه، التهاب گسترده در بدن، سوءتغذیه، اسهال و استفراغ که منجر به کم‌آبی شدید بدن می شود، به دنبال دارد.

 
۲. راه‌های انتقال آبله میمونی
راه‌های انتقال ویروس آبله میمونی عبارتند از:

• قرار گرفتن در معرض تنفس فرد بیمار 
• تماس پوستی
• برقراری رابطه جنسی
• تماس پوست آسیب‌دیده یا قشرهای مخاطی مانند چشم، حلق و بینی با سطح آلوده به ویروس
• خوردن گوشت حیوان آلوده به ویروس
• تماس با حیوان آلوده به ویروس از طریق شکار، بازی یا فعالیت‌های دامپزشکی

راه‌های انتقال آبله میمونی همه جا هستند و باید خیلی احتیاط کنید. اگر یکی از اعضای خانواده به این بیماری مبتلا شود، احتمال ابتلای سایر اعضای خانواده نیز افزایش پیدا می‌کند. این ویروس همچنین ممکن است از محیط‌های عمومی به انسان سرایت کند؛ سالن‌های آرایش و زیبایی، باشگاه، استخر و سایر محیط‌های عمومی فضاهای انتقال این ویروس هستند. توصیه می‌شود تاحد امکان در این فضاها حضور نداشته باشید یا فقط به مکان‌هایی بروید که از بهداشت آن‌ها اطمینان دارید.

 
۳. راه‌های درمان ویروس مانکی 
هنوز راه درمانی برای ویروس مانکی‌پاکس پیدا نشده است. دوره درمان خود‌به‌خود این بیماری بعد از ۲ الی ۴ هفته به پایان می‌رسد و بیمار بعد از این مدت بهبود پیدا می‌کند. البته افرادی که ضعف سیستم ایمنی دارند، ممکن است مدت بیشتری با علائم درگیر بمانند. پزشک‌ها فقط داروهایی مثل استامینوفن را برای کنترل تب و سایر علائم تجویز می‌کنند. البته داروهایی که برای مقابله با بیماری‌های ویروسی ساخته شده‌اند نیز به کنترل بهتر بیماری کمک می‌کنند.
درمان‌های خانگی نیز می‌توانند به تسکین علائم و پیشرفت سریع‌تر روند درمان کمک کنند. در ادامه به مراقبت‌های خانگی لازم برای افراد مبتلا اشاره می‌کنیم:

• به‌صورت منظم دست‌های خود را با آب و شوینده بشویید، به‌خصوص زمانی که به تاول‌ها و بثورات پوستی دست می‌زنید.
• بهتر است دوره بیماری خود را در اتاق شخصی خود استراحت کنید.
• پوست را خشک نگه دارید. 
• نواحی دارای تاول را با لباس نپوشانید و اجازه بدهید در معرض هوا قرار داشته باشد.
• اگر در دهان شما زخم وجود دارد، آن را با آب نمک شستشو دهید.
• در وان آب گرم بنشینید یا بدن خود را بدون تماس دست با آب گرم بشویید. می‌توانید مقداری جوش شیرین یا نمک اپسوم در آب بریزید.

۴. راه‌های پیشگیری از ابتلا به آبله میمونی
اولین نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که خانم‌های باردار، بچه‌ها، بیماران مبتلا به HIV و افرادی که به‌صورت ذاتی یا بخاطر مصرف دارو سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به آبله میمونی قرار دارند. در صورت ابتلای خانم‌های باردار و شیرده به این بیماری،‌ به احتمال خیلی زیاد جنین و نوزاد آن‌ها نیز بیمار می‌شود. علائمی مثل تب ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری برای نوزاد به دنبال داشته باشند.
خوشبختانه ویروس آبله میمونی واکسن دارد. اگر با شخص مبتلا به این بیماری تماس داشتید یا شرایط کاری شما به گونه‌ای است که در محیط‌های عمومی کار می‌کنید، لازم است این واکسن را تزریق کنید. بهترین زمان تزریق واکسن، قبل از مواجهه با ویروس یا تا ۴ روز بعد از زمانی است که با فرد بیمار تماس داشته‌اید.

۵. شیوع ویروس آبله میمونی در ایران
خوشبختانه تا زمان نگارش این مقاله هیچ موردی از ابتلا به آبله میمونی در ایران گزارش نشده و جزو مناطق با سطح هشدار «پایین» در اعلامیه سازمان بهداشت جهانی است. البته ایران تمهیدات بهداشتی و ایمنی لازم برای مقابله با شیوع احتمالی این ویروس را اندیشیده است و در سطح متوسط برای مقابله با این بیماری آمادگی دارد. نقطه تمرکز مسئولان ایرانی روی مرزها و ورود تبعه‌های غیر بومی به ایران است. 
کشور کنگو به ‌عنوان یکی از کشورهای دارای هشدار سطح بالا شناخته می‌شود. مسئولان ایرانی، بیشترین حساسیت را روی مسافرانِ وارد شده از این کشور دارند. کشورهای اروپایی نیز که در سال ۲۰۲۲ با شیوع این ویروس دست‌وپنجه نرم می‌کردند نیز دومین مورد حساسیت مسئولان برای ورود به کشور هستند.

۶. هشدار سازمان بهداشت جهانی درباره ویروس مانکی‌پاکس
اوایل سال ۲۰۲۲ ویروس مانکی‌پاکس در اروپا شیوع پیدا کرد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) از آن زمان هشداری درباره این ویروس صادر کرد. این سازمان کشورهای مختلف جهان را به مناطق سطح هشدار «پایین»، «متوسط» و «بالا» تقسیم کرد. کشورهای آفریقایی در سطح هشدار بالا و کشورهای اروپایی در سطح هشدار متوسط قرار داشتند.
خوشبختانه کشورهای اروپایی توانستند با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، شیوع این ویروس را کنترل کنند. اما طبق گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی، ویروس مانکی‌پاکس هنوز در آفریقا و خاورمیانه موارد ابتلا دارد و مردم باید پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند. ایران از ابتدای شیوع ویروس تاکنون در مناطق با سطح هشدار «پایین» قرار داشته است.

 
سخن پایانی
ویروس آبله میمونی تاکنون کنترل شده است و خوشبختانه مشکلی در ایران ایجاد نکرده است؛ اما از آنجایی که میزان رفت‌وبرگشت مسافران از مرزهای ایران زیاد است، مردم باید پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کنند. اگر با فرد بیمار تماس نداشته باشید و در محیط‌های عمومی که احتمال می‌دهید ویروس وجود دارد، حضور پیدا نکنید، از ابتلا به آبله میمونی در امان خواهید ماند. این بیماری کشنده نیست، اما بیماران را حدود یک ماه درگیر می‌کند.