ادبیات روسیه مدت هاست که یکی از غنی ترین و جالب ترین شاخه های ادبیات جهان است و نویسندگان روسی بویژه طی دو قرن اخیر رمان های باورنکردنی و خارق العاده را به جهان عرضه کرده اند. این روند همچنان ادامه دارد و از آثار کلاسیک تولستوی و داستایوفسکی گرفته تا آثار مدرن نویسندگانی مانند ولادیمیر سوروکین و لیودمیلا اولیتسکایا، کتاب های روسی خوانندگان سراسر جهان را مجذوب خود کرده است. در این مقاله، برخی از بهترین رمان های روسی را با یگدیگر بررسی خواهیم کرد که خواندن حداقل یک بار آنها به هر دوستدار کتاب توصیه می‌شود. ما مضامین، شخصیت ها و طرح های آن ها را بررسی می‌کنیم تا به شما کمک کنیم تا تصمیم بگیرید کدامیک را ابتدا بخوانید. بنابراین اگر به دنبال خواندن کتاب های ادبیات روسی هستید، اینجا یک نقطه عالی برای شروع است!

1. مرغ دریایی اثر آنتون چخوف
مرغ دریایی یکی از بهترین نمایشنامه های تمام دوران در نظر گرفته می‌شود و یک کلاسیک جاودانه است. این اثر نبوغ برجستۀ چخوف در نمایش نامه نویسی را به رخ می‌کشد. داستانی که به سادگی زندگی و به پیچیدگی آن است که در نخستین نظر مفهوم پیچیده و گیج  کنندۀ آن همچون زندگی درک نمی‌شود و به نظر می‌آید نویسنده تفسیر و تعبیرش را به عهدۀ خود خواننده گذاشته است. سراسر نمایشنامۀ مرغ دریایی (The Seagull) آکنده از رنج، یأس و پوچی  آدم های به تنگ آمده از یکنواختی و روزمرگی زندگی است. این اثر داستان هایی از عشق های ناکام، شکست خورده، پر ملال، کهنه، یک جانبه و مصیبت بار را روایت می‌کند. شش رابطۀ تو در تو و پیچیدۀ عاشقانه بستر اصلی نمایشنامۀ مرغ دریایی را تشکیل می‌دهد. شخصیت های این کتاب مانند اغلب شخصیت های چخوف، مردمانی مردد، سست نهاد و حقیر هستند که گاه از سر بیکاری و تنها برای قابل تحمل رخوت و ملال زندگی به سادگی عاشق می‌شوند.
نمایشنامۀ مرغ دریایی شخصی ترین اثر آنتون چخوف (Anton Chekhov)، در عین حال نقطۀ عطفی در زندگی وی به شمار می‌آید. او در این اثر افکار و ایده های والایش درباره هنر و چیستی آن را با صراحت و شفافیتی کم نظیر بیان می‌کند. شخصیت های این نمایشنامه پس از گشت و گذاری رؤیاگونه در عالم توهومات، با حقایق تلخ و ناخوشایند زندگی رو در رو می‌شوند. این کاراکترها وقتی به حقایق زندگی آن گونه که هست برمی‌خورند، ضعف ها و حقارت های خود را بیش از پیش به نمایش می‌گذارند.
2. سیرک شبانه اثر ارین مورگنشترن
سیرک شبانه اثر ارین مورگنشترن داستان جادویی یک سیرک مسافرتی، رازآلود و عاشقانه‌ای است که در درون زندگی می‌کند. ارین مورگنشترن در کتاب سیرک شبانه داستانی عاشقانه را در بستر روایتی جادویی نقل کرده است؛ داستان عاشقانه ای که ابتدا با نفرت و خصومت و رقابت آغاز می‌شود، اما به مرور رنگ وبویی رمانتیک به خود می‌گیرد. حوادث رمان پیش رو در لندن قرن نوزدهم به وقوع می‌پیوندد. در این رمان که از اپیزودهای سینمایی کوتاه تشکیل شده، با دو شخصیت اصلی همراه می‌شویم: سیلیا و مارکو. این دو، شعبده بازانی جوان اند که از ایام طفولیت برای هنرنمایی بر روی صحنه تعلیم دیده اند. استادان سیلیا و مارکو میان خود رقابتی دیوانه وار دارند: رقابت بر سر آموزش بهترین شعبده باز شهر،  این رقابت بر صحنه ی سیرکی در می‌گیرد که فقط شب ها باز است. سیلیا و مارکو باید در این سیرک شبانه تمام آنچه را که از هنر جادو و شعبده آموخته اند به معرض نمایش بگذارند، و در انتظار اعلام پیروز مسابقه بنشینند. وقایع اما به نحو دیگری پیش می‌رود، به نحوی که هیچ کس نمی‌تواند آن را پیش بینی کند. سیلیا و مارکو هنگام تمرینات با یکدیگر آشنا می‌شوند و به مرور به هم دل می‌بازند! حالا بیا و تماشا کن! دو شعبده بازی که باید برای پیروزی بی رحمانه ترین حربه ها را به کار گیرند، اینک در دام عشق رقیب خود افتاده اند. آیا این بدین معنا نیست که پیروزی هر یک از آنان بر صحنه ی سیرک، در واقع شکستی تمام عیار در عرصه ی عشق است؟ سیلیا و مارکو چگونه از این مخمصه به در خواهند آمد؟! گفتنی است که این کتاب پرفروش در سال 2012 برنده ی جایزه ی ادبی الکس شده است.
3. مرشد و مارگریتا اثر میخائیل بولگاکف
مرشد و مارگریتا نگاهی است طنزآمیز و عمیقاً فلسفی به ایمان و فناپذیری. این رمان برجسته سه داستان موازی با هم را پیش می‌برد که هر چه به پایان نزدیک می‌شود داستان ها بیشتر به هم پیوند می‌خورند. داستان های این کتاب ورود شیطان به مسکو، ماجرای پونتیوس پیلاطس و به صلیب کشیده شدن مسیح در اورشلیم و عشق میان مرشد و مارگاریتا را شامل می‌شود. داستان کتاب مرشد و مارگاریتا (The master and Margarita) در دهه ی 1930 در یکی از پارک های مسکو، جایی که دو روشنفکر بی‌خدا با یکدیگر قدم می‌زنند، آغاز می‌شود. یکی از آن ها «برلیوز» نام دارد که نویسنده و سردبیر یکی از مهم ترین مجلات ادبی شهر و دیگری شاعری با نام مستعار «بزدومنی» است.
میخائیل بولگاکف (Mikhail Bulgakov) نگارش کتاب مرشد و مارگریتا را در سال 1928 آغاز کرد و پس از دو سال به دلیل شرایط سیاسی خاص آن دوران، دست نوشته هایش را به آتش کشید؛ به این موضوع در متن رمان نیز اشاره شده است. او بعد از نابودی نوشته هایش، در سال 1931 با کمک گرفتن از حافظه اش تلاش کرد تا دوباره این داستان را بنویسد و ماحصل آن در سال 1935 به پایان رسید. به دلیل بیماری بولگاکف، نسخه نهایی کتاب به کمک همسرش در سال 1941 کامل شد. با این حال رمان مرشد و مارگریتا در دوران استالین اجازه‌ی انتشار پیدا نکرد. بعد از گذشت 27 سال با اعمال سانسور و حذف 25 صفحه، در نهایت این کتاب به چاپ رسید. پس از انتشار، این رمان با استقبال فراوان مردم مواجه شد به شکلی که تمامی‌نسخه های آن در یک شب به فروش رفت. این اثر تحسین بسیاری از منتقدان را نیز برانگیخت و به بسیاری از زبان های دنیا نیز ترجمه شد.
4.  برادران کارامازوف اثر فیودور داستایفسکی
رمان برادران کارامازوف آخرین اثر نویسنده بزرگ روس، فیودور داستایفسکی است. عده ای این رمان را بزرگ ترین اثر داستایفسکی می‌دانند. آخرین سال های عمر داستایفسکی صرف نوشتن این اثر شد. برادران کارامازوف نهایتاً در سال ۱۸۸۰ به پایان رسید و اگر نویسنده از دنیا نمی‌رفت احتمال داشت داستان آن را ادامه دهد. می‌گویند داستایفسکی این داستان را بر اساس ماجرایی واقعی که در زندان از زبان یک هم بندی شنیده بود، نوشته است. داستان کشته شدن پدری و اتهام ناحق قتل به پسری که هسته اصلی داستانش شد. برادران کارامازوف رمانی پیچیده است که مباحث عمیق الهی، فلسفی و اخلاقی را مطرح می‌کند. بسیاری از اندیشمندان مانند فروید، هایدگر، کورت ونگات و ویتگنشتاین این اثر را ستوده و در ردیف بهترین آثار ادبی جهان دانسته اند.
در سراسر داستان، تمام صحنه ها و دیالوگ ها دولایه اند، لایه ی رویی؛ یعنی آن چه ما به ظاهر می‌بینیم و می‌خوانیم، که لایه ای است بسیار نازک و سطحی و گاه پیش پاافتاده و دیگری لایه ی زیرین که گاه چنان عمیق و رعب آور است که لرزه بر اندام آدم می‌اندازد. این اثر در چارچوب یک رمان کلاسیک متداول نمی‌گنجد و چیزی فراتر از آن است چون محدود به زمان و مکان خودش نمی‌شود.
5. پترزبورگ از آندری بیلی
رمان کمتر خوانده شده ی «پترزبورگ» شاهکار آندری بلی نویسنده‌ی نامدار روس را می‌توان به عنوان یکی از مهم ترین نمونه های مدرنیسم ادبی در ابتدای قرن بیستم به شمار آورد. ناباکوف این اثر را به عنوان یکی از چهار رمان مهم قرن بیستم می‌ستود. رمانی که شهر سن پترزبورگ در آن نه تنها بستر داستان که خود یکی از قهرمانان داستان است. سن پترزبورگ در اینجا همان نقش اسرارآمیز و انکار ناشدنی ای دارد که دوبلین برای جویس و پاریس برای بالزاک ایفا می‌کنند.
پترزبورگ اثر آندری بلی یک شاهکار مدرنیستی و کلاسیک ادبیات روسیه است. داستان این رمان در سال 1905 در سن پترزبورگ، شهری درگیر درگیری های سیاسی-اجتماعی، داستان دانشجوی دانشگاه نیکولای آپولونوویچ آبلوخوف را روایت می‌کند که با یک سازمان تروریستی انقلابی درگیر برنامه هایی برای ترور یک مقام دولتی – پدر نیکولای، آپولون آپولونویچ آبلوخوف، شده است. پترزبورگ با مجموعه ای گسترده از شخصیت ها، که در برابر شهری کابوس وار می‌گذرد، یک رمان تاریخی، سیاسی، فلسفی و کمدی تاریک است.
سخن پایانی:
روسیه ادبیاتی غنی دارد و پس از فراز و نشیب هایی که این کشور پشت سر گذاشت، از قرن هجدهم به بعد، به ویژه قرن نوزدهم و بیستم، دوران طلایی ادبیات این کشور آغاز شد. پیش از قرن 19 میلادی، «ادبیات روسیه» در داستان های عامه پسند، افسانه ها و قصه های عامیانه ای خلاصه می‌شد و شاید نتوان نام ادبیات را روی آن ها گذاشت. در این دوران آنچه که ادبیات روس نامیده می‌شد، بیشتر تقلیدی خام دستانه از سبک های محبوب ادبی در اروپا بود و بسیاری از شعرا، آثار خود را به زبان فرانسوی می‌سرودند. اما ادبیات روسیه در گذر زمان، گنجینه ای عظیم از دستاوردهای هنری غنی و متنوع را به جهان عرضه نمود. در این مقاله از ایران تاپ فایو به بررسی پنج شاهکار بزرگ ادبیات روسیه پرداختیم. آیا شما نیز به ادبیات روسی علاقه مند هستید؟! تا بحال چه کتابهایی را از نویسندگان روسی را خوانده اید؟! خوشحال میشویم در قسمت نظرات تجربیات خود در این زمینه را با ما به اشتراک بگذارید.
سپاسگزاریم که تا پایان این مقاله همراه ما بودید، دعوت می‌کنیم تا با دنبال کردن ایران تاپ فایو در شبکه های اجتماعی از جمله اینستاگرام و تلگرام، از خواندن آخرین مطالب ما بهره مند شوید و اطلاعات خود را در رابطه با مواردی از جمله لایف استایل، ورزش، گردشگری، آشپزی و… افزایش دهید.